Inhoudsopgave
In december start de renovatie van het dak van de Onze Lieve Vrouw Basiliek. Maar liefst 115.000 leien worden de komende jaren vervangen. De huidige Franse leien liggen al 65 jaar op het dak. Van een afstand zien ze er nog prima uit, maar na onderzoek is gebleken dat ze bros beginnen te worden. Water wordt dan opgezogen door de leien en druppelt er vervolgens doorheen. Met alle gevolgen van dien voor de houten dakconstructie, die onder de leien ligt en eeuwenoud is. Tijd dus voor vervanging - tijd voor een miljoenenproject.
“Naast het dak, pakken we ook alles mee wat nodig is”, legt restauratie-architect Karl Pesch-Konopka uit. Hij is als bouwmeester verbonden aan de Parochiefederatie Onze Lieve Vrouw | Sint Pieter, waartoe de basiliek behoort. “Dan moet je denken aan het voegwerk, maar ook reparaties aan de natuursteen die verwerkt is in de bouw.”
Eigen bijdrage
De nieuwe leien komen uit een groeve in Penrhyn, Wales. Het is overigens geen kwestie van een bestelling van 115.000 leien plaatsen. “Was dat maar waar”, zegt Alex Jaminon, penningmeester en vicevoorzitter van het kerkbestuur. Karl voegt hieraan toe: “We willen in West-Europa op onze monumenten graag een iets dunnere lei dan het reguliere model dat ze met name in het Verenigd Koninkrijk gebruiken, en die moeten ook nog eens van goede kwaliteit zijn. Dus dat is een zoektocht op zich. In Wales hebben we de juiste lei gevonden. Daar kun je echter niet meer bestellen dan de groeve beschikbaar heeft.” Daarom is in december vorig jaar de eerste bestelling geplaatst, in maart van dit jaar de tweede en in het voorjaar van 2026 volgt de derde en laatste bestelling. Bestellen in december 2024 betekent ook direct betalen. Eén lei kost 2,70 euro en in totaal gaat de gehele renovatie 1,8 miljoen euro kosten. “Dat is een aanslag op de kas van de parochiefederatie als de donaties niet kunnen zorgdragen voor de nog benodigde financiering”, zegt Alex. “We krijgen wel landelijke en provinciale subsidie. Maar uiteindelijk moeten we zelf nog zo’n 30 procent van dat bedrag financieren. Dan praten we toch over 650.000 euro. Van de gemeente Maastricht ontvangen we geen financiële bijdrage. Sterker nog, we moeten zelfs leges betalen over het werk en precario voor het plaatsen van de steiger rondom de basiliek. Dat is 1,5 procent van het totale renovatiebedrag. Donaties en fondsenwerving zijn dus hard nodig.”
Toeristen zijn niet gul
Het baart het kerkbestuur grote zorgen, want zonder donaties is de kas straks leeg. De parochiebijdragen lopen terug en de toeristen die de basiliek bezoeken vullen dit niet aan. Niet alle toeristen zijn blijkbaar gul als het om een donatie gaat. Ze gebruiken de basiliek wel vaak als schuilplaats bij slecht weer. “In een weekend bezoeken 1000 tot 1200 mensen de basiliek. Als het dan slecht weer is geweest, ziet de basiliek er niet uit. Ze nemen de hond mee of ze eten een boterham in de banken”, vertelt Karl. “Om dit iedere keer weer schoon te maken, kost ook veel geld. We zijn per dag al 600 euro aan regulier onderhoud en schoonmaak kwijt. Na deze renovatie mag er echt niet geks meer gebeuren, want daar hebben we het geld dan niet meer voor. Noch het bisdom, noch Rome, is eigenaar van de basiliek. Dat zijn wij als parochie, dus we moeten alles zelf ophoesten.”
Iedere cent naar het dak
Waar de Waalse Kerk in Maastricht uit het hele land van protestantse gelovigen geld kreeg om een verbouwing uit te voeren, is de katholieke gemeenschap minder gul. “We bedenken daarom ook heel veel verschillende acties om geld in te zamelen.” Zo zijn er bijvoorbeeld de exclusieve ‘Onze-Lieve-Vrouwe’-kerstballen te koop, waarvan de volledige opbrengst ten goede komt aan de restauratie van het dak van de basiliek. “En voor alle duidelijkheid, van alle dakdonaties hoeven wij niets af te dragen aan het bisdom”, benadrukt Alex. “Iedere cent gaat naar het vervangen van het dak.”
Planning
Als in november de vergunning wordt verleend, wordt in december gestart met het dak van de apsis. Dat is de ronde nis achter het hoofdaltaar aan de zijde van de Stokstraat. De westbouw is in het voorjaar van 2026 aan de beurt. Vervolgens wordt begonnen aan het hoofddak van de basiliek. Dit zal tot en met 2027 duren. Als laatste wordt het dak van de Kruisgang en de Merodekapel onder handen genomen. Dat zal in 2028 zijn.
Op de leien die we nu besteld hebben, geeft de groeve in Wales 100 jaar garantie. “Met goed onderhoud gaat het dak dan zo’n 120 jaar mee. Wij zullen dus niet meer meemaken dat het dak opnieuw vervangen moet worden,” besluiten Alex en Karl lachend.
