Dossier Palace Wyck na 18 jaar richting afronding

Inhoudsopgave

De onteigening van het pand Bourgognestraat 28-28B vormt het sluitstuk van een langlopend en complex dossier over de herontwikkeling van het Palace Wyck-gebied. Al ruim 18 jaar probeert de gemeente Maastricht het perceel te verwerven, met als doel de bouw van een luxe hotel, zeven stadsvilla’s, een ondergrondse parkeergarage en een nieuwe verbindingsroute mogelijk te maken.

OPINIE

De zaak kreeg jarenlang een gezicht door de 85-jarige Paul Gabriëls, die hardnekkig weigerde zijn huis te verlaten, terwijl hij al jaren (gedeeltelijk) elders woont in Wyck. Buurtbewoners bevestigen dit. Contact met Gabriëls bleek voor instanties echter lastig, wat het onderhandelingsproces bemoeilijkte.

Een onmisbaar perceel
De gemeente Maastricht heeft het perceel Bourgongnestraat 28-28B nodig om het onherroepelijke bestemmingsplan Palace Wyck en omgeving uit te voeren. Dit plan, dat na jaren van bezwaarprocedures in juni 2024 door de Raad van State definitief werd verklaard, beoogt een grootschalige transformatie van een verpauperd stadsdeel. De omliggende panden zijn al jaren geleden verworven en worden tijdelijk anti-kraak bewoond. Alleen het huis van Gabriëls bleef een obstakel voor de uitvoering van het project.

Vier keer hoger
Sinds 2011 heeft de gemeente herhaaldelijk geprobeerd het pand minnelijk te verwerven. Er zijn diverse biedingen gedaan, onderbouwd met taxaties van externe deskundigen. Op deze biedingen werd echter nooit inhoudelijk gereageerd met een realistisch tegenbod. Het tegenvoorstel van Gabriëls lag, zo is door de gemeente gesteld, vier keer hoger dan het gemeentelijke bod en werd niet onderbouwd. De gemeente heeft het overleg steeds opengehouden en zelfs recent nog pogingen ondernomen tot overeenstemming, ook nadat de onteigeningsprocedure formeel was gestart.

Tegenargumenten
De belangrijkste bezwaren van Gabriëls en medebewoners waren onder meer dat er geen valide onteigeningsbelang zou zijn en de noodzaak en urgentie van onteigening niet aan de orde was. De Raad van State was het niet eens met de aangevoerde tegenargumenten. Volgens de Raad van State was het belang onomstotelijk vastgesteld door het onherroepelijke bestemmingsplan. Het algemeen belang woog in dit dossier, volgens de Raad van State, zwaarder dan het individuele belang van de eigenaar. Het uitblijven van een minnelijke overeenstemming, ondanks jarenlange pogingen, vond de Raad van State zwaarwegend. Het verzoek om af te zien van onteigening is ongegrond verklaard, omdat het plan zonder het perceel niet volledig kan worden uitgevoerd.

Onteigeningsbeschikking
De onteigeningsprocedure zelf verliep zorgvuldig. De ontwerp-onteigeningsbeschikking heeft van 17 februari tot 31 maart 2025 ter inzage gelegen. Twee zienswijzen zijn binnen de termijn ontvangen en als ontvankelijk beoordeeld. De reclamanten kregen bovendien extra tijd tot 13 april 2025 om aanvullende argumenten of stukken aan te leveren, maar daarvan is geen gebruik gemaakt. De gemeente heeft alle ingebrachte bezwaren inhoudelijk beantwoord en vond geen aanleiding tot aanpassing van de beschikking.

Geen sociaal drama rond Paul Gabriëls
Het beeld van Gabriëls (85) als slachtoffer van de onteigening, een stelling die met name door de SP, de Partij voor de Dieren en Maastricht van Nu naar voren werd gebracht in de politieke discussie, is door een artikel in De Nieuwe Ster genuanceerd. Hoewel hij jarenlang als boegbeeld van het verzet gold, bleek medio 2024, na een onderzoek van De Nieuwe Ster, dat Paul Gabriëls al geruime tijd een andere woning te hebben in Wyck. Dit feit riep aanvullende vragen op over het feitelijke urgentie woonbelang van Gabriëls op het adres in de Bourgognestraat. Desondanks heeft de gemeente bij alle stappen rekening gehouden met de rechten van de eigenaar en bewoner, inclusief het recht op schadeloosstelling.

Politieke en maatschappelijke discussie
De onteigening heeft een tot stevige politieke discussie geleid. Met name de SP heeft zich, ook buiten de raadszaal, fel verzet tegen het project en de onteigening. Onder meer door met een petitie te komen en kritische vragen te stellen in de gemeenteraad. De partij stelt dat Maastricht haar karakter verliest en dat het plan vooral ten gunste komt van commerciële partijen en toeristen, terwijl betaalbare woningen voor gewone Maastrichtenaren nodig zijn. Daarbij werden onder meer de argumenten gebruikt dat Paul Gabriëls een gebroken man zou zijn, omdat hij geboren en getogen is in het pand aan de Bourgognestraat en nu tegen zijn wil het pand moet verlaten. Jules Vaessen van de Partij voor de Dieren had het zelfs over de fragiele man van over de negentig.

Miljoenen binnen harken met steun van SP
Wat zéér opmerkelijk is, is het feit dat met name de SP in de bres springt voor een man die kennelijk vele miljoenen extra wilde binnen harken door halsstarrig een – ook door de Raad van State beoordeelde – minnelijke schikking te blijven afwijzen. Dat de SP pleit voor betaalbare woningen, al trok de SP de term “betaalbaar” in tijdens de raadsvergadering, in plaats van een 4-sterren hotel is vanuit hun ideologie te billeken. Dat de SP daarbij wel de financiële hebzucht van Gabriëls steunde, is daarbij wel tegenstrijdig en wellicht moeilijk uit te leggen richting hun achterban.

Bestuursrechter
De juridische procedure is volledig volgens de nieuwe Omgevingswet gevoerd. De gemeenteraad heeft tijdens de raadsvergadering van 27 mei 2025 de onteigeningsbeschikking vastgesteld. De verwachting is dat de bestuursrechter deze zal toetsen en bekrachtigen.

Grote stap vooruit
Pas na toetsing door onafhankelijke rechters en het doorlopen van alle wettelijke procedures, is tot onteigening besloten. De persoonlijke situatie van Paul Gabriëls, die dus al jaren (deels) elders woont, nuanceert het beeld rond Paul Gabriëls. Dit doet geen afbreuk aan zijn recht op zorgvuldige behandeling en schadeloosstelling. Met de onteigeningsbeschikking op zak kan wel een grote stap worden gemaakt naar de langverwachte herontwikkeling van het Palace Wyck-gebied.