Inhoudsopgave
410 Limburgse oorkonden van voor het jaar 1300 zijn nog bewaard gebleven. Al deze historische documenten worden door de Stichting Limburgse Oorkonden op echtheid onderzocht, vertaald en door middel van aanvullende verhalen in de juiste context geplaatst.
“Een complex proces”, legt voorzitter Ad Veenhof uit. “De teksten zijn in het Latijn en in oud schrift geschreven. Zo zijn er bijvoorbeeld geen punten of komma’s gebruikt, waardoor de tekst volledig doorloopt. Er komen heel wat experts bij kijken om het document op echtheid te beoordelen, het schrift te ontcijferen en vervolgens de inhoud te duiden in de context van die tijd.”
De aktes van toen
Oorkonden van toen zijn de huidige notariële aktes. “Op die manier werden afspraken op perkament vastgelegd. Dat gebeurde meestal door kerkelijke instanties, want daar konden ze lezen en schrijven. Ook werden daar regelmatig de oorkonden in archief gehouden. Hierdoor lijkt het alsof de oorkonden religieus zijn, maar dat is dus niet zo. Naast kerkelijke aangelegenheden werden ook juridische en economische zaken vastgelegd in oorkonden.
Op dit moment zijn al de 158 oorkonden van de collecties van St. Gerlach, Thorn en Kloosterrade in kaart gebracht. Op de website www.waarvanakte.eu zijn ze te bewonderen. Van deze drie collecties zijn ook boeken verschenen. Vanaf 5 juni wordt de verzameling op de website uitgebreid met de tachtig oudste oorkonden van de collectie van het Sint-Servaaskapittel uit de periode 1026 tot 1300, plus de verhalen die de context van die tijd schilderen. Ook van deze collectie verschijnt een boekwerk. Het eerste exemplaar wordt uitgereikt aan de bisschop van Roermond, Ron van den Hout, en de burgemeester van Maastricht, Wim Hillenaar. Voor geïnteresseerden is het boek verkrijgbaar via het Koninklijk LGOG.
Crowdfunding avant la lettre
“Het wordt een lijvig boekwerk”, zegt Ad Veenhof. “Naast de oorkonden worden ook de zegels, die aan de oorkonden zijn bevestigd, beschreven. De collectie van het Sint-Servaaskapittel is daarnaast zeer bijzonder omdat het ook pauselijke, keizerlijke, koninklijke en bisschoppelijke oorkonden bevat. Een ervan dateert uit 1284, waarin vier aartsbisschoppen en vijftien bisschoppen een aflaat van veertig dagen verlenen aan allen die bijdragen aan de bouw van een nieuwe stenen brug over de Maas in Maastricht. Deze kwam ter vervanging van de in 1275 ingestorte houten brug. Je zou het een crowdfunding avant la lettre kunnen noemen. Aan deze oorkonde hangen maar liefst negen zegels. Oorspronkelijk hingen er meer zegels aan deze oorkonde, maar deze negen zijn behouden gebleven. De oorkonde past ook mooi binnen het thema van de Heiligdomsvaart dat deze editie ‘Wees een Bruggenbouwer’ is.”
Tentoonstelling
Bijzonder is dat van deze tachtig oorkonden er dertien originele exemplaren worden tentoongesteld voor het publiek in het Klooster van de Zusters Onder de Bogen (Sint Servaasklooster 14 Maastricht). De plek voor de expositie is niet zomaar gekozen, het is namelijk de oorspronkelijke plek van de Proosdij van het Sint-Servaaskapittel en de plek waar in die tijd oorkonden bewaard werden. In dat gebouw van de proosdij werden in 1798 tijdens de Franse bezetting alle archieven van het opgeheven kapittel bij elkaar gebracht. Daar werden de oorkonden geselecteerd. Een deel werd voor verzending naar Parijs gereed gemaakt en een deel werd ondergebracht bij de Domeinen in Maastricht.
De expositie is van donderdag 5 tot en met zaterdag 21 juni (gratis) te bezichtigen op donderdag, vrijdag en zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur. Klooster van de Zusters Onder de Bogen (Sint Servaasklooster 14 Maastricht).
