Inhoudsopgave
'We' hebben een probleem als BV Nederland, als de BV Limburg. In Limburg vallen met grote regelmaat treinen uit vanwege personeelstekort. De zorgsector waarschuwt voor een zorginfarct, omdat er straks te weinig personeel is. Het NOS-journaal van maandagavond: 60.000 bouwvakkers tekort leidt tot de inzet van metselrobots. Een tekort aan leraren, al jaren. In de horeca in Maastricht houden veel Spaanse koks de keuken draaiend. Tandartsen, fysiotherapeuten, huisartsen? Tekort. Accountants aannemen: reken er niet op. Zelfs de gemeente Maastricht krijgt zijn geld niet uitgegeven met als reden dat het personeel niet te vinden is. Ondertussen heeft de stad wel twee lobbyisten in dienst. Dat is idioot.
OPINIE
Onze economie lijkt veel te groot voor wat ons land aankan. Dat zou een conclusie kunnen zijn. We willen te veel, hebben daar wel het geld voor maar niet de mensen. En misschien ook wel niet de fysieke ruimte. Tekorten, ook al zit bijvoorbeeld de bouw al vaak op slot door stikstofproblemen en door netcongestie.
Normaal zou de prijs zijn werk moeten doen. En voor een deel gebeurt dat ook. Bouwvakkers, techneuten, het zijn de miljonairs van morgen. Maar als het om arbeid gaat, hapert de onzichtbare hand van de markt, zoals Adam Smith die ooit beschreef. De onzichtbare hand die via de prijs zijn werk doet.
Dat heeft een aantal redenen: als je nu heel veel kunt verdienen als elektriciën of verpleegkundige, dan kun je morgen niet meteen een elektrische installatie aanleggen of aan het bed gaan staan. Dat vereist jaren opleiding. Veel beroepen kunnen ook onaantrekkelijk zijn, omdat je altijd in nachtdiensten moet werken, omdat een beroep geestelijk of fysiek zwaar kan zijn. Dan is een hogere prijs betalen niet de enige oplossing. Nederland kampt bovendien met vergrijzing, met een regio als Zuid-Limburg als koploper.
Nederland is ook kampioen deeltijdwerken. En in Nederland zijn heel veel mensen bang om meer te gaan werken en meer te gaan verdienen uit angst om een of veel meer toeslagen te verliezen. Dat wordt beschouwd als gratis geld, zo zeggen jongeren.
Nederland lijkt op een of andere manier behoefte te hebben aan een grote reset. Aan een nieuw vergezicht hoe we onze economie willen inrichten. Nederland is als open handelsland altijd afhankelijk van het buitenland. Hoe onze economie eruit kan zien, hebben we daarom maar voor een deel zelf in de hand.
Aan de andere kant: politici en beleidsmakers moeten zorgen voor een juist ondernemersklimaat. Wat absoluut nodig is, is out of the box denken. Ja, met innovatie zoals een metselrobot kun je wellicht wat lucht creëren. Doe dan ook maar een robot die je in een restaurant je menu komt brengen of een zorgrobot aan je bed. Maar dat is het bestrijden van symptomen.
Wat nodig lijkt, zijn veel rigoreuzere keuzes. Voltijdsbanen minder belasten dan deeltijdwerkers. Rücksichtslos een einde maken aan de armoedeval, die veel mensen in de bijstand+toeslagen houdt. Wie meer gaat werken, moet per definitie meer overhouden. In het onderwijs opleidingen waar behoefte aan is volledig gratis maken en andere opleidingen fors duurder maken: dynamic pricing in het onderwijs. De overheid zelf legt het grootste beslag op het beschikbare personeel: het is een instituut geworden dat zichzelf niet alleen in stand houdt, maar zich gedraagt als zelfrijzend bakmeel. De overheid wordt vanzelf steeds groter.
Daarbij heeft Nederland behoefte aan toch ook een veel meer gezond-verstand benadering. Welke regels zijn effectief en welke regels zijn alleen hinderlijk en leveren alleen heel veel werk op voor 'deskundigen', maar waarvan je moet constateren dat de toegevoegde waarde uiteindelijk negatief is. Kijk eens naar de verdeling van subsidies: ook Maastricht betaalt van belastinggeld lobbyisten die zich inzetten om meer subsidies uit Den Haag te krijgen. Dat is rondpompen in optima forma: zo leg je beslag op heel veel mensen, de lobbyisten aan de ene kant en de verstrekkers van subsidie aan de andere kant. Idioot. De belastingbetaler gaat er netto per saldo op achteruit: er wordt werkelijk niets geproduceerd. De subsidie-ambtenaren zijn niet beschikbaar voor echte banen die het verschil maken.
Ondertussen maakt het CBS bekend dat onze bevolking in het eerste half jaar weer met enige tienduizenden is toegenomen, door migratie. En natuurlijk is ook immigratie een van die thema's die je in dit verband niet onbesproken kunt laten. Nederland moet kiezen voor de echte oorlogsvluchteling. Daarvoor moet ons rijke land bijzonder ruimhartig voor zijn. En daarna kiezen we voor onszelf: alleen die gelukszoekers toelaten waar we als land ook echt behoefte aan hebben. De rest allemaal weren en zo snel als mogelijk terugsturen. We kunnen op dit moment ons eigen land niet eens fatsoenlijk draaiend houden, we kunnen zeker niet de economische armoede van Afrika hier oplossen. Wat we wel moeten doen: op een veel fairdere manier handel drijven met economisch zwakke landen. De koopman én de dominee moeten hand in hand gaan. En daar moeten we ons ook internationaal voor inzetten. Al eens gekeken naar een documentaire over de mijnbouw - en de kinderarbeid- die nodig is om auto's van grote accu's te kunnen voorzien?
Van onze partner
