Inhoudsopgave
Is dit antikraak? Mag ik eens binnenkijken, want ik heb hier jaren gewerkt? Vragen die Noël Hermsen regelmatig krijgt te horen van mensen die aan de deur van zijn bedrijf staan. Hermsen is samen met Joyce eigenaar van Sessibon en ze runnen hun onderneming vanuit de voormalige Rubberfabriek Radium, ooit een plek waar decennialang matrassen, auto- en fietsbanden werden gemaakt. In de hoogtijdagen werkten er 1600 (!) mensen bij het bedrijf, dus het is niet verwonderlijk dat heel wat Maastrichtenaren nog herinneringen hebben aan de fabriek omdat ze er gewerkt hebben.
De hele industrie is uit het gebied dat we kennen als Sphinxkwartier vrijwel verdwenen. Het is nu een stedelijk gebied waar cultuur, creativiteit, geschiedenis, wonen en natuur samenkomen. Het meest iconische gebouw van het Sphinxkwartier is het Eiffelgebouw, de voormalige Sphinxfabriek waar tot bijna aan het einde van de vorige eeuw nog wc-potten en wasbakken werden gemaakt. Na het verplaatsen van de fabriek naar de Beatrixhaven en verschillende overnames verdween eerst de fabriek uit de Beatrixhaven en later ook het merk Sphinx volledig. De lichtreclame op het dak van het Eiffelgebouw in de Boschstraat is het enige dat nog herinnert aan de tijd dat Sphinx een van de grotere werkgevers van de stad was.
The Social Hub
De huidige bewoners en bezoekers van het Eiffelgebouw zullen – als ze niet de permanente expositie over de Sphinx in de passage bezoeken – nauwelijks notie hebben van het harde werk dat in de fabriek geleverd moest worden. Die huidige bewoners zijn met name internationale studenten die wonen in The Social Hub (TSH). Ze betalen tussen de 900 en 1400 euro huur voor een studio en kunnen daar maximaal een jaar verblijven. The Social Hub begon ooit als The Student Hotel, maar die naam is losgelaten omdat het voor verwarring zorgde. Het hotel is immers niet alleen voor studenten, maar voor iedereen die een of meerdere nachten in Maastricht wil verblijven.
Valentin Loellmann
De transformatie van het Sphinxkwartier is bijna ongemerkt en in fases verlopen. Op een haast natuurlijke wijze. Lumière en de Muziekgieterij verhuisden naar het Bassin, waardoor er meer reuring kwam in het gebied. De Pathé-bioscoop ging van Wyck naar het Sphinxkwartier. De oude binnenhaven werd een ankerplaats voor plezierbootjes uit binnen- en buitenland. De oude gewelvenkelders die dateren uit 1850-1870 zijn behouden gebleven en veranderd van opslag naar horeca. In de loop der jaren werd het Sphinxkwartier steeds mooier. In 2017 opende de grote meubelzaak Loods 5. De meest opvallende vernieuwing is de oude cokesfabriek. Designer Valentin Loellmann kocht de vervallen gasfabriek in 2019 en begon aan een ingrijpende, stapsgewijze restauratie die bijna gereed is. De kunstenaar woont er, maakte er werkplaatsen en ateliers en de hele omgeving kreeg een parkachtige sfeer. Meest in het oog springend is de opvallend oranje roodachtige kleur die het gebouw nu heeft.
‘Handel en Wandel’-sessie
Het Sphinxkwartier blijft in ontwikkeling, maar nog steeds zijn er veel Maastrichtenaren die het gebied in zijn huidige vorm niet of nauwelijks kennen en zeker niet weten wat er allemaal gebeurt. Dat is de reden om de deuren in juli volledig open te gooien. Giulia Lana is voorzitter van Ondernemersnetwerk Stichting Sphinxkwartier. Noël Hermsen bestuurslid. Giulia: “Het idee om letterlijk de deuren open te gooien in het weekend van 12 en 13 juli ontstond na een strategische sessie met de ondernemers in het gebied. Tijdens die ‘Handel en Wandel’-sessie bleek dat veel ondernemers in het Sphinxkwartier elkaar niet eens kenden. Toen dachten we: als zij elkaar al niet kennen, dan zal de Maastrichtenaar zeker niet weten welke bedrijven en instellingen hier zitten en wat ze doen”, zegt Giulia.
Zomerse hotspot
En dus krijgt iedereen op zaterdag 12 juli en zondag 13 juli de kans om tijdens Sphinx Open kennis te maken met het Sphinxkwartier. Backstage bij de Muziekgieterij? Een kijkje nemen bij kunstenaar Valentin Loellmann of de wandelroute volgen langs iconische locaties? Noël: “Iedereen is dat weekend welkom om kennis te maken met de creatieve ondernemers en culturele instellingen in het gebied. Het weekend start op vrijdag meteen goed met De Borrel, een samenwerking met de Event Management Groep. Na vier uitverkochte edities in de Rebelle gaat De Borrel naar buiten. Het Radiumplein wordt vanaf 17.00 uur een zomerse hotspot voor iedereen die zin heeft in leuke muziek en een lekker drankje.”
Noël en Giulia hopen dat de Maastrichtenaren massaal naar Sphinx Open komen. Giulia: “Het is gratis toegankelijk, dus het zou mooi zijn als we duizenden mensen mogen begroeten. Voor De Borrel worden wel tickets verkocht omdat er maximaal 750 mensen aan kunnen deelnemen. Sphinx Open is een unieke kans om achter de schermen te kijken bij instellingen en bedrijven in het gebied.”
Ruige achtertuin
De twee initiatiefnemers wijzen met plezier ook nog op de natuur die onderdeel uitmaakt van het Sphinxkwartier. “Het gerenoveerde Frontenpark is de ruige achtertuin van het Sphinxkwartier, maar nog onbekend voor veel mensen. Vanuit het Bassin loopt bij Lumière een mooi wandelpad langs het water en de oude vestingwerken richting Cabergerweg. Van daaruit is het mogelijk de kazematten in te duiken om met een gids dit stukje geschiedenis van de stad te ontdekken”, zegt Noël.
Sphinx Open
De open dagen in het Sphinxkwartier zijn zaterdag 12 en zondag 13 juli. Op vrijdag 11 juli vindt De Borrel op het Radiumplein plaats. Zaterdag en zondag staan de deuren van ondernemers en instellingen open. Beide dagen is ook Bazaar du Sud te bezoeken. Een markt met handgemaakte producten van lokale makers. Op zondag 13 juli is de feestelijke afsluiter op het Radiumplein met het muziekfestijn Sphinx Vinyl Sessions. Vinyl DJ-sets zorgen voor nostalgische klanken en een relaxte festivalsfeer. De eerste DJ start om 14.00 uur en het festival gaat door tot 22.00 uur.
Dit verhaal verscheen eerder in het stadsmagazine van De Nieuwe Ster.
