Inhoudsopgave
De (burger)raadsleden van het sociaal domein werden gisteren bijgesproken over wat er allemaal in het azielzoekerscentrum (azc) in Maastricht gebeurt. Focus was er op de asielzoekers (61) die nu aan het werk zijn. Nog eens dik dertig zitten in een bemiddelingstraject.
Dat is voor het azc, de gemeente en ook bemiddelaar Podium (gelinkt aan de MTB) een "superpositief" resultaat van een pilot die nu een jaar loopt. Aanleiding was een motie van D66 om asielzoekers sneller aan het werk te helpen.
Asielzoekers willen graag werken, zo is de boodschap vanuit het azc Een van de redenen is dat velen van hen thuis nog familie hebben, die ze financieel kunnen ondersteunen. Velen willen ook werken om iets om handen te hebben.
Wie werkt moet een deel van de inkomsten - meestal op minimumloonniveau - terugbetalen aan het azc. Dat terug te betalen bedrag is gerelateerd aan normen uit de Bijstandswet.
In het azc is er een discussie hoe hoog dat bedrag moet zijn dat je moet terugbetalen. "Sommigen zijn daarom gevoelig om illegaal te gaan werken. Zwart werken loont meer", zegt een coordinator van het azc tegen de politici. Waarna raadslid voor D66 Miriam Elfassih de lachers op haar hand krijgt: "Ook dat is integreren in de Nederlandse maatschappij."
Raadslid Harry Mevissen van de Senioren Stadspartij Maastricht even later: "Er was een grapje dat zwart werken ook integreren is. Maar dat betekent natuurlijk ook dat we geen zicht hebben op die mensen en ze wellicht worden uitgebuit. Daar hebben we dus geen beeld van."
De jongeren tot 25 jaar - bijna de helft van de 650 bewoners van het azc - vinden vaak parttime-baantjes waarvoor weinig instructie nodig is. Populair is werk als thuisbezorger, zoals ook blijkt uit de fatbikes buiten met bezorgtassen.
Om via Podium bemiddeld te worden naar werk, voor minstens zes maanden, moet je of voldoende Nederlands spreken of voldoende Engels. "Mensen die alleen Arabisch spreken vallen eigenlijk meteen af."
In Maastricht vangt het COA 827 asielzoekers op. In het grote azc, in de Mariënwaardt en in het Novotel. Landelijk worden er nu 75.000 opgevangen. Dat betekent dat Maastricht meer dan 1% van de opvang voor zijn rekening neemt. Dat is relatief heel veel. Maastricht, Heerlen en Baexem hebben van oudsher grote opvanglocaties voor asielzoekers. Mocht de Spreidingswet ooit aangenomen worden, dan heeft die geen enkel effect op Maastricht.
De stad haalt overigens niet de doelstellingen als het gaat om het laten doorstromen van asielzoekers met een verblijfstatus naar een reguliere woning. In het azc verblijven er nu 131 die wachten totdat ze een woning krijgen toegewezen. Dat probleem speelt in verreweg de meeste gemeenten in ons land.
Van de 650 asielzoekers in het azc vormen Syriërs met afstand de grootste groep: 230 bewoners. Gevolgd door Somaliërs (42), Colombianen (37), Jemenieten (32) en Irakezen (31). Bijna de helft - 306 - van de bewoners zijn 25 jaar of jonger.
Van de bewoners wachten er 339 op het eerste verhoor bij de IND zodat ze in procedure kunnen komen. In afwachting van woning zijn er 131. Terwijl er 123 wachten op terugkeer. Daarmee zitten er slechts 57 bewoners in het azc op de juiste gronden in het azc. De rest hoort hier eigenlijk niet thuis.
Die cijfers geven aan hoe de asielketen is vastgelopen. Een paar voorbeelden: mensen die wachten op uitzetting, kunnen die ontlopen als ze in hoger beroep gaan. Dat hoger beroep duurt heel erg lang. Dat verstopt de opavng.
Als asielzoekers in de loop van een procedure voelen aankomen dat hun aanvraag wordt afgewezen, kiest een deel ervoor om "door te emigreren". Ze verlaten het azc in Maastricht om in een ander land in Europa of in Engeland weer opnieuw asiel aan te vragen. Dan lopen ze daar overigens "tegen de lamp", omdat ze de vingerafdrukken in een internationale database staan.
De uitzetting kan ook betekenen dat asielzoekers worden teruggestuurd naar bijvoorbeeld Duitsland, als bekend is dat ze via Duitsland naar Nederland gekomen zijn. Mensen die niet mee willen werken aan terugkeer, worden op enig moment in bewaring genomen door de Dienst Terugkeer & Vertrek. Maar daar gaat ook tijd overheen. Een deel dat wel wil meewerken aan uitzetting naar het land van herkomst moet net zo goed wachten. Ook daar is een wachtlijst voor.
Maurice Ubags
Van onze partner
