Inhoudsopgave
Een meerderheid in de gemeenteraad steunt een plan voor de ondersteuning van de zestien fracties in de gemeenteraad met geld en met personeel. Er ligt nu een voorstel op tafel om elke fractie jaarlijks 100.000 (honderdduizend) euro te geven, vrij te besteden, met het idee dat elke fractie daar "verantwoord" mee omgaat. Daarbovenop zou elke fractie per raadslid nog eens 0,6 fte aan ondersteuning in dienst kunnen nemen tegen een salaris van 79.000 euro tot 125.000 euro per jaar, schaal 8 tot 12 in de ambtenaren-cao.
In het huidige voorstel dat nu op tafel ligt zou het bij 39 raadsleden in Maastricht gaan om 23,4 fte aan ondersteuning. De ondersteuners zouden 'bestuurs- en communicatie adviseurs' (BCA's) gaan heten, net zoals ook de burgemeester en de zes wethouders allemaal hun eigen BCA al hebben. Het plan is al uitgewerkt tot een 'concept-verordening'. Zestien fracties keer 100.000 euro en 23,4 fte van gemiddeld 100.000 euro zou uitkomen op circa vier miljoen euro per jaar.
Rotterdam
Het plan zou uit de koker komen van raadsgriffier Peter Peeters, naar aanleiding van een bezoek eerder dit jaar van de raadsgriffier Isabelle Broeders van de gemeente Rotterdam aan Maastricht. In Rotterdam, en inmiddels ook in andere steden, wordt met zo'n ondersteuning gewerkt om de raad veel meer in positie te brengen. Veel politieke partijen - maar niet allemaal - zijn enthousiast over het idee. Er klinken ook enkele zeer kritische geluiden.
Meerderheid
Een werkgroep uit de gemeenteraad werkt nu achter de schermen aan de versterking van de raad. Vertaald naar de verhoudingen in de gemeenteraad is een grote meerderheid in de lokale politiek, op dit moment, voor het plan.
Hoogste orgaan
Voor de gemeenteraad is nu bij de raadsgriffie een summiere inhoudelijke ondersteuning geregeld. Maar de gemeenteraad, die het hoogste orgaan van de gemeente is, heeft niet zoals het college van burgemeester en wethouders de beschikking over 1900 ambtenaren. Daarbij komt dat bij de gemeentelijke organisatie tal van externe deskundigen worden ingehuurd. Het college kan zonodig ook adviesbureaus inzetten die desgevraagd onderzoeken doen en rapporten schrijven. Verreweg de meeste gemeenteraadsleden zijn ook niet fulltime met het raadswerk bezig.
Hamerstuk
Het is de bedoeling van de werkgroep die zich nu buigt over de fractie-ondersteuning om het voorstel, als alle punten op de i's staan, nog dit najaar als een hamerstuk door de raad te laten accorderen. Zo moet voorkomen worden dat de eigen ondersteuning van de raad onderwerp wordt van een hevige politieke strijd. Iedereen lijkt aan te voelen dat zo'n eigen ondersteuning gevoelig kan liggen in de Maastrichtse samenleving.
Motivering
Om die reden is er ook een zeer uitgebreide motivering van het plan geschreven. Zo wordt gewezen op de wettelijke basis. Dat is artikel 33, lid 2 van de Gemeentewet. De gemeenteraad mag regels stellen over ambtelijke bijstand en ondersteuning aan raadsfracties. Deze bepaling biedt het juridische kader voor structurele en professionele ondersteuning, gericht op het vervullen van kaderstellende, controlerende en vertegenwoordigende taken door fracties.
Technocratisering
Ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) bepleit plannen als het Maastrichtse plan. "Door uitbreiding en complexiteit van het gemeentelijke takenpakket bestaat het risico op technocratisering, wat vraagt om vergroting van deskundigheid binnen de raad", schrijft de WRR.
Verloop
Verder wordt er op gewezen dat veel politieke partijen moeite hebben met het vinden van kandidaten. Het verloop onder raadsleden is bovendien groot. Ze hebben te maken met veel werkdruk en een breed takenpakket. Het tijdsbeslag is groot. Dat verloop leidt ertoe dat het collectieve ervaringsniveau van de gemeenteraad altijd onder druk staat.
Expertise
Raadsleden moeten vaak gedwongen kiezen waar ze wel tijd aan besteden en waar niet. Zo kan het gebeuren dat er te weinig diversiteit in expertise is bij de raadsleden.
Specialisatie
Het lokale politieke landschap kent een toenemende fragmentatie. Dat geldt zeker voor Maastricht met zestien fracties. Fracties zijn kleiner geworden en individuele raadsleden behandelen meerdere portefeuilles. Hierdoor is er minder ruimte voor specialisatie en kennisopbouw, wat de vraag naar professionele ondersteuning vergroot. In vergelijking met andere Europese landen is de omvang van politieke ondersteuning in Nederland beperkt.
Kwaliteit
Daarnaast is politieke volatiliteit toegenomen, waardoor raadsleden meer met zichtbaarheid en actualiteit bezig zijn. Dit kan ten koste gaan van aandacht voor beleidsinhoud en wetgevingskwaliteit. Ook daarom zou structurele en professionele fractieondersteuning nodig zijn, evenals organisatorische en inhoudelijke versterking van raadsleden.
Kerntaken
Met betrekking tot fractieondersteuning wordt geconcludeerd dat raadsleden zich op kerntaken moeten kunnen richten. Een stabiele en professionele organisatie en marktconforme arbeidsvoorwaarden dragen daaraan bij. Dit alles kan bijdragen aan verbetering van fractiewerk, verdieping van het raadswerk en versterking van de lokale democratie.
Hub Brandts
Van onze partner
