Inhoudsopgave
Terug van vakantie las ik in De Nieuwe Ster van 24 juli 2025 een pleidooi van ir. Paping voor de bouw van een waterkrachtcentrale bij Borgharen. Daarbij is een positieve reactie geschreven door Hans van Wageningen. Omdat ik namens een van de belanghebbenden hier vanaf het eerste begin nauw bij betrokken ben geweest, wil ik graag de opgeworpen ideeën aanvullen en nuanceren.
Door Ir. Cornel van Schayck-Neeft, bestuurslid van Sportvisserij Limburg.
Hans van Wageningen veronderstelt dat de toepassing van visvriendelijke maatregelen in de vergunningprocedure voor de bouw van een waterkrachtcentrale bij Borgharen onvoldoende zijn onderzocht. Ook schrijft hij dat er in een ‘betere wereld’ in samenspraak met alle overheden en belanghebbenden wel een oplossing voor de zalmmigratie zou worden gevonden.
Als een van de belanghebbenden die hier vanaf het begin bij betrokken is geweest, kan ik zeggen dat daar alles aan gedaan is. In de jaren dat dit speelde is er een driedaagse werksessie geweest met alle belanghebbenden en deskundigen uit Nederland, Oostenrijk, Amerika en Schotland op het gebied van waterkracht, turbines en visvriendelijke maatregelen. Alle bestaande en mogelijke visvriendelijke maatregelen werden beoordeeld op doelmatigheid voor visafleiding bij een waterkrachtcentrale in de Maas.
In de afgelopen 15 jaar werden diverse proeven gedaan met visvriendelijke maatregelen bij de bestaande waterkrachtcentrales in de Maas. Helaas leverden die onvoldoende resultaat op.
In Benelux-verband hebben de overheden afgesproken dat doorgang voor migrerende vissen in de Maas mogelijk moet zijn. Rijkswaterstaat bouwde vispassages bij alle stuwen, en heeft zich extra ingespannen voor een veelbelovend ontwerp van een visvriendelijke turbine, waar de fabrikant helaas toch vanaf zag.
Nu, in 2025 is de uitkomst van al deze inspanningen dat geen enkele van deze visvriendelijke systemen voor voldoende visafleiding kan zorgen zodat herstel en instandhouding van migrerende vissoorten zoals de zalm in de Maas mogelijk is.
De enige methode die overblijft is aangepast turbinebeheer. Dat betekent dat de bestaande waterkrachtcentrales in de Maas bij Linne en Lith in periodes van vismigratie tijdelijk stilliggen.
Tot slot is men tot de conclusie gekomen dat een waterkrachtcentrale bij Borgharen om economische redenen niet haalbaar is. Bij lage Maasdebieten, die in de afgelopen 25 jaar steeds vaker en langduriger (lente-zomer-herfst) optreden, is er te weinig water om voldoende stroom te kunnen leveren. En ook bij te hoge afvoeren van meer dan 1000 kuub/s kunnen de turbines niet gebruikt worden.
Aan alle kanten van de grenzen en al meer dan 40 jaar spannen vele partijen, waaronder vrijwilligers van Sportvisserij Limburg en Sportvisserij Nederland en deskundigen en overheden in Nederland, Duitsland en België zich gezamenlijk in voor zalmherstel in de Maas. Het streven is om een duurzame en weerbare populatie Maaszalm voor de Maas te kweken, die de weg naar de oceaan en naar de paaigronden in de Ardennen en in de Eifel in de genen heeft. Dat lukt met kleine stapjes en ups en downs. Maar als de omstandigheden gunstig zijn, zien we steeds meer zalmen terugkomen in de Maas.
Aan behoud van biodiversiteit is moeilijk een prijskaartje te hangen, toch durf ik als bioloog en als inwoner van Maastricht te stellen dat we trots mogen zijn dat we aan dit belang grote waarde blijven hechten.
Met vriendelijke groet,
Ir. Cornel van Schayck-Neeft, bestuurslid van Sportvisserij Limburg
Maurice Ubags
Van onze redactie
Van onze partner
