Inhoudsopgave
Tijdens de Heiligdomsvaart 2025 – het grootste religieuze evenement van Nederland – verwacht de stad Maastricht tussen 12 en 22 juni ruim 150.000 bezoekers. “Dat zijn Rieu-waardige aantallen,” zeggen Harrie van Beers en Hans Meertens van de organisatie van de Heiligdomsvaart. “Natúúrlijk is er een prachtig religieus programma, maar we hebben ook een zeer uitgebreid cultureel programma samengesteld.”
Door Marianne Lubrecht
Dat omvangrijke culturele programma is niet het enige. Want anders dan bij voorgaande edities van de Heiligdomsvaart is het programma al negen maanden van tevoren van start gegaan. Als opmaat naar het hoogtepunt: de dagen van de Heiligdomsvaart zelf.
Elke editie van de Heiligdomsvaart kent een thema dat een bepaald aspect van het geloof onder de aandacht brengt, en voor de 56ste Heiligdomsvaart is dat:
‘Wees een bruggenbouwer’. “Een beter thema had niet gekozen kunnen worden,” meent Hans Meertens. “Het is in deze onrustige tijd zéér actueel, uitnodigend, aanspreekbaar, ruim te interpreteren en geschikt voor allerlei uitingsvormen. In de praktijk heeft dit geleid tot een breed cultuuraanbod met een groot aantal deelnemende partijen uit de culturele sector.”
Sint-Servaas vereren
Het cultuurprogramma is zo omvangrijk dat – als je dat al zou willen – het fysiek onmogelijk is om bij alle culturele programma’s aanwezig te zijn, en dat is een goede zaak. “Sint-Servaas vereren,” zegt Harrie van Beers, “betekent ook onze beschaving koesteren, ons geloof én de culturele rijkdom. De Heiligdomsvaart is altijd én-én.” Hij is diepgeworteld in traditie – de allereerste schriftelijke vermelding is een bron die dateert uit 1391 – maar kende ook bijzondere transformaties. Na 1874 bijvoorbeeld werd de Heiligdomsvaart nieuw leven ingeblazen na een sluimerend bestaan. Het is ook altijd een samenspel van religie en cultuur geweest, met ruimte voor ontspanning en vertier op bijvoorbeeld de kermis.
“Een van onze grote wensen was vooral een eigentijdse invulling voor een breed publiek,” vullen Van Beers en Meertens eensgezind aan. “Het thema ‘Wees een bruggenbouwer’ vind je terug in de keuze van de locaties: een Arabisch-Latijns concert in het AZC, een popconcert in een kerk en een openluchtfilm in Kasteel Borgharen (dus eens níét in de binnenstad).”
Maar het thema staat ook centraal bij lezingen, concerten, exposities, muziektheater en ‘Poetry & Spoken Word’-voordrachten in boekhandel Dominicanen. Bovendien willen we een brug slaan tussen verschillende doelgroepen (jong en oud; inwoner en toerist; pelgrim en niet-gelovige): voor werkelijk iedere belangstellende moet er iets zijn dat aanspreekt.
Het overgrote deel van de culturele activiteiten is bovendien gratis toegankelijk. En bij evenementen waar wél entree wordt geheven, stellen we via charitatieve organisaties gratis kaarten beschikbaar. Oók een brug die we willen slaan.
Bewonderenswaardige inzet
Dat daarmee de lat hoog is gelegd, erkennen beiden, om daaraan toe te voegen dat het doel bereikt is. “Juist door de betrokkenheid van talloze organisaties en verenigingen, die belangeloos en ‘om niet’ participeren, is er zo’n uitnodigend programma tot stand gekomen,” meent Harrie van Beers. “Het is voor 99% te danken aan de bewonderenswaardige inzet van alle deelnemers. Hierin laat Maastricht zich weer van zijn beste kant zien.”
Neem nu de muziek in de openbare ruimte, op straat. Een bescheiden greep: op beide zaterdagmiddagen straatconcerten in de binnenstad – de eerste zaterdag klassiek, de tweede zaterdag jazz en dixieland. Optredens van de Limburgse Koorschool met een speciale compositie van Hans Leenders op diverse locaties in Maastricht; de dagelijkse carillon-lunchconcerten van Frank Steijns & Friends, of de orgel-lunchconcerten van Marcel Verheggen & Friends. En vergeet niet: elke avond concerten van Maastrichtse harmonieën en fanfares op het Vrijthof. “Door al deze muziek word je omhuld, met de uitnodiging: sta even stil, verheug je, verwonder je. Het zijn stuk voor stuk kleine bruggen”, zegt Hans Meertens.
Voor iedereen
“Heel bijzonder, en beslist een brug,” vervolgt Hans Meertens, “vind ik het concert dat in het AZC zal plaatsvinden voor mensen van binnen én buiten het AZC. Daar voert Studium Chorale onder leiding van Hans Leenders Somnium al Salaam (Droom van vrede) op – een vijf-talige compositie van Gerard Beljon met teksten in het Arabisch, Hebreeuws, Perzisch, Latijn en Spaans.”
“Ook een aanrader,” vult Van Beers aan, “is de Pelgrimage-wandeling ‘Ben ik een bruggenbouwer?’ door de binnenstad van Maastricht. Jan Janssen leidt langs betekenisvolle plekken – garant voor een melange van prachtige verhalen en een geweldige presentatie.” En dan is er de Philmob van Philzuid: 120 amateurmusici spelen samen met beroepsmusici van het orkest, midden op het Vrijthof. “Die 120 plaatsen voor amateurs waren overigens in een mum van tijd weg!”
The Gap
“Ook imposant belooft de expositie The Gap te zijn,” zegt Harrie van Beers. “Het werk van maar liefst 60 beeldend kunstenaars uit de Euregio wordt in prachtige gebouwen geëxposeerd. Uiteraard met het thema ‘Wees een bruggenbouwer’ als uitgangspunt.”
“Het muziektheaterstuk De keizer van Maastricht mag in deze opsomming echt niet ontbreken,” benadrukt Meertens. Een productie van Toneelgroep Maastricht. Regisseur Servé Hermans vertelt het waargebeurde verhaal van Joshua Norton, hét inspirerende voorbeeld van een ultieme bruggenbouwer. Frank Lammers speelt de hoofdrol, ondersteund door het Limburgs Jeugd Symfonie Orkest en solisten, die zijn teksten afwisselen met aria’s en duetten uit opera’s van Verdi.
Een cultuurprogramma van de Heiligdomsvaart dat – wanneer je het zou drukken – de omvang van een flinke brochure heeft, nodigt uit tot grasduinen, besluiten Harrie van Beers en Hans Meertens. “En toegegeven – ook tot wikken en wegen, want alles bijwonen gaat eenvoudigweg niet.”
“Dat alleen al geeft het succes van de samenwerking van alle culturele partijen in Maastricht weer. Een inhoudelijk breed palet aan voorstellingen en activiteiten op zo veel locaties, in zo’n grote diversiteit en voor alle doelgroepen… Het straalt uit:
De Heiligdomsvaart is voor iedereen. Beter had nauwelijks gekund. Chapeau.
