Allemaal meebetalen aan warmte nieuwe Limmel?

Inhoudsopgave

Gaat iedere inwoner van Maastricht meebetalen aan de warmte voor het nieuw te bouwen stadsdeel Limmel aan de Maas? Om hoeveel geld dat gaat? Dat kan zo maar dik 17 miljoen euro zijn als het tegenzit met de kosten voor de aanleg van een warmtenet voor 1100 woningen. Het is slechts één van de prangende vragen die nog volledig open staan, maar het college wil van de raad zo snel mogelijk een principe-besluit hebben. Wordt zorgvuldige besluitvorming opzij gezet vanwege -zelfopgelegde - tijdsdruk?

OPINIE

Als dat warmtenet er ligt hoe groot is dan de zekerheid dat hofleverancier Koninklijke Mosa restwarmte blijft leveren die uit de gloeiend hete ovens komt? Mosa heeft zeer recent nog afscheid genomen van 65 medewerkers, om kostenefficiënter te produceren. Enkele jaren eerder werd ook al fors afgeslankt. Bedrijven die veel energie verbruiken, zijn niet meer blij in Nederland: ze kunnen steeds lastiger concurreren met bedrijven in andere landen.

Rekening
Nog zo'n vraag: wie gaat dat warmtenet eigenlijk aanleggen en exploiteren? We weten het niet, dat is nog allemaal in onderzoek. Dat antwoord wordt over een jaar verwacht. Hamvraag: wat gaat dat warmtenet kosten? Het antwoord: dat is nu geschat op 27,4 miljoen euro, maar wel met een gigantische bandbreedte van 50%. Met andere woorden: het kan ook zo maar dik 41 miljoen euro worden. En als het duurder wordt, is in elk geval wel duidelijk wie die rekening gaat betalen: alle inwoners van Maastricht.

Coalitie-trein
Het is redelijk bizar te zien met welke tijdsdruk en dus ook politieke druk het college het besluit door de raad wil duwen. Dat is het gevolg van een zelfgekozen tijdspad. De daardoor veroorzaakte haast lijkt de zorgvuldigheid van besluitvorming compleet weg te duwen. Vier raadsleden zijn kritisch, maar als straks de koppen geteld moeten worden bij de stemming in de gemeenteraad zal duidelijk worden dat de coalitie-trein doorraast. Een besluit over een warmtenet dat meer dan 40 miljoen euro kan gaan kosten moet met stoom en kokend water worden genomen. Daar zou je zo maar achteraf spijt van kunnen krijgen.

Renteverlies
Het college wil zo snel als mogelijk Limmel aan de Maas ontwikkelen. Dat heeft alles te maken met de rekensom voor het hele gebied. De stad heeft nertsenfokker Rien Leeyen de hoofdprijs moeten betalen: 27,5 miljoen euro om het gebied in handen te krijgen. Met bouwrijp maken komt de teller ruim boven de vijftig miljoen euro uit. Dan zijn er allerlei dure onderzoeken nodig hoe om te gaan met het gebied. Op al die uitgaven wordt nu al renteverlies geleden. De teller gaat dus steeds dieper het rood in. Saillant: Ook Rien Leeyen zette de raad juist in dit dossier al onder enorme tijdsdruk: per direct kopen of anders is het aanbod van de baan. De geschiedenis dat haast leidend is, lijkt zich te gaan herhalen.

Haast
De gemeente wil al in oktober een tender publiceren, zodat projectontwikkelaars kunnen inschrijven wat ze willen bouwen en hoeveel ze voor de uit te geven bouwkavels willen betalen. Maar - in de redenering van de gemeente - dan moeten die ontwikkelaars wel weten of ze rekening moeten houden met een publiek warmtenet of dat ze voor elke woning individueel een warmtepomp moeten installeren. En er is ook haast omdat de gemeente bij de aanleg van de infrastructuur voor de wijk, vanaf het begin wil weten of een warmtenet meegenomen moet worden of niet. Als je wegen gaat aanleggen wil je dat niet twee keer moeten doen.

Kritisch
Raadslid Bennie van Est van 50PLUS en drie andere raadsleden, hadden vele kritische vragen dinsdagavond aan wethouder John Aarts. Die kon op een aantal vragen simpelweg geen antwoord geven en antwoordde voor andere vragen politiek zo behendig, dat hij er niet echt antwoord op gaf.

Vrij
Van Est is bang dat als de raad nu 'ja' zegt tegen het principebesluit om 27,4 miljoen euro in de begroting te reserveren, hij straks wordt gehouden aan dat besluit door Aarts, ook als de rekening oploopt naar dik 40 miljoen euro. Aarts ontkent dat stellig: "De raad is vrij om te besluiten."

Nieuwe werkelijkheid
Het is vooral een procedureel juist antwoord. Want als in oktober de aanbesteding voor het nieuwe Limmel in de markt wordt gezet met het door de raad genomen principebesluit voor een warmtenet, is dat een nieuwe werkelijkheid.

Voorspellen
En die werkelijkheid gaat zijn eigen dynamiek hebben. De trein staat op de rails en maakt steeds meer tempo. Als Aarts in december het definitieve investeringsvoorstel voor het warmtenet voorlegt aan de raad, dan kun je nu al voorspellen dat de coalitie 'ja' gaat zeggen. Ook al is ook in december bij lange na nog niet duidelijk wat de kostprijs gaat worden. De huidige marge van 50% is dan misschien iets kleiner, maar nog steeds heel groot. Maar wie geeft de garantie dat het niet 50 miljoen euro gaat kosten?

Theoretisch
Het antwoord van Aarts "dat de raad vrij is" anders te besluiten, lijkt veel meer een theoretische vrijheid. En dat is een zorg die Bennie van Est terecht aankaart. "Waarom nu een principebesluit willen hebben van de raad dat tot 41 miljoen euro kan gaan, als we er toch niet aan gecommitteerd zijn, zoals de wethouder zegt", legde Van Est na afloop van de domeinvergadering nog eens uit.

Snel
Als de aanbesteding inclusief de principiële keuze voor een warmtenet in de markt staat, dan komt daar gewoon een raadsmeerderheid voor. Het komt eigenlijk niet voor dat de coalitie een voorstel van het college wegstemt. Het CDA liet deze week al weten dat zo snel mogelijk gebouwd moet gaan worden. Voor het CDA geen verdere vragen over het warmtenet.

Mosa
Kritische vragen waren er zeker. Matthieu Vermin van de Senioren Stadspartij Maastricht (SPM) wil met name weten wat er gebeurt als de eigenaren de Koninklijke Mosa in Maastricht zouden sluiten? Vermin wil dat er veel meer alternatieve restwarmtebronnen in de voorstellen aan de raad worden meegenomen. Lex Vos van GroenLinks wil weten wie het warmtenet gaat exploiteren? GroenLinks ziet het liefst een gemeentelijke exploitatie om zo de kosten voor de bewoners zo laag mogelijk te houden. En Paul van de Kandelaar van D66 - energiespecialist - wil zien welke data gebruikt zijn om tot de voorgestelde keuzes te komen: scenario 7B.

Kosten
Aarts parkeerde de vragen. Over de Mosa: "Zekerheid over de vraag of een bedrijf doorgaat, hebben we nooit. We kijken ook naar de Maas als alternatieve warmtebron." Over wie gaat exploiteren: "Dat weten we pas over een jaar. Dat onderzoeken we nu. Vanzelfsprekend streven we naar zo laag mogelijke, maatschappelijk aanvaardbare kosten." Over de data volgde een discussie met Van de Kandelaar over de vertrouwelijkheid van de (bedrijfs)gegevens, die vertrouwelijk zijn.

December
En zo moet de raad straks een keuze maken. Wetende dat er woningnood is, wetende dat een warmtenet in het gebied nodig is om stroomcongestie te voorkomen en om te kunnen beginnen met bouwen, wetende dat de nieuwbouw volgens de huidige regels gasloos moet worden. Tegen die achtergrond gaat de raad niet meer 'nee' zeggen tegen het definitieve investeringsvoorstel dat in december volgt.

Verkiezingen
De criticasters zullen nog wat toezeggingen krijgen, maar de trein stopt niet meer. Zeker niet omdat in december de verkiezingsstrijd in volle hevigheid zal woeden. Dan laat de coalitie elkaar niet los als het gaat om zulke grote besluiten. De SPM en D66 mogen nog wel een kritisch geluid laten horen, maar moeten wel voor stemmen. En ook een partij als GroenLinks gaat voor de verkiezingen niet tegen een warmtenet stemmen. Dat is niet uit te leggen aan de kiezers, dat is niet goed als GroenLinks in de nieuwe coalitie wil meedoen en Jeroen Hoenderkamp wethouder moet worden. Alleen raadslid Bennie van Est zal de 'tegen'-knop indrukken op het stemkastje.