Een bevrijdingssouvenir zegt meer dan 1000 woorden

Inhoudsopgave

‘Tachtig jaar gekoesterd. De bevrijding van Maastricht in souvenirs’. Zo heet de tentoonstelling van Explore Maastricht en de Werkgroep Schuilen in Maastricht… in het Dinghuis. Jos Notermans en Marianne Lubrecht zijn de curatoren. Al 2000 mensen hebben de souvenirs bekeken.

Het is een schitterende tentoonstelling geworden. Te zien voor het eerst is het kartonnen mini-leger van de broers Tieman, die militaire voertuigen, tanks, vliegtuigen en artilleriestukken minitieus hebben nagemaakt. Tot in het allerkleinste detail hebben ze een leger van modellen gebouwd, puur op basis van wat ze buiten op straat hebben gezien. Het geheel zou niet misstaan in een groot oorlogsmuseum.

Te zien is ook een kartonnen doos waarin rantsoenen hebben gezet, die al tachtig jaar dienst heeft gedaan als opslag voor kerstspullen. Een Amerikaanse vlag die in Maastricht is achtergebleven. Een foto-expositie met bevrijdingsfoto's. De 'Piep van Pie Coenen', die hij van een Amerikaanse soldaat kreeg. Waarschijnlijk een stukje oorlogsbuit.

Whinston en Bernhard
Van kinderen die in het bevrijdingsweekend in Maastricht geboren werden, hangen er geboorte-advertenties zoals die toen in de krant werden geplaatst. Twee broertjes die mede vernoemd werden naar Whinston (met een h) en Bernhard. Een meisje dat als doopnamen Elisabeth Helena Liberty meekreeg.

Sem Nols bracht een schriftje in van zijn overgrootvader Jan. Die liep op alle Amerikaanse bevrijders af met het verzoek of ze hun naam en adres in het schriftje wilde zetten. Daar zijn na de oorlog nog lang contacten uit voortgekomen.

Vertalen
Te zien is ook dat de handelsgeest ook in tijden van bevrijding creatief was. De Hema bracht net als een drukkerij in Gulpen een handig woorden- en taalboekje uit, zodat makkelijker gecommuniceerd kon worden met de Amerikanen. In het keramieke Maastricht vond de bevrijding ook zijn weg naar tal van porseleinen borden en stukken.

Engelse eenheden
Een van de vitrines is voorzien van een Engelse vlag. Jos Notermans: "Als je bevrijding Maastricht zegt, zeg je ook Amerikanen. Maar tijdens het Ardennenoffensief moesten de Amerikanen halsoverkop naar de Ardennen. De geallieerden stuurden toen een aantal maanden Engelse eenheden uit Noord-Limburg naar Maastricht. Bij ons thuis hebben ook nog Engelsen ingekwartierd gezeten."

Spullen in bruikleen
Notermans en Lubrecht zien veel enthousiasme bij de bezoekers en bij de mensen die spullen in bruikleen hebben gegeven of zelfs hebben afgegeven om ze voor latere generaties te bewaren. "We hebben hier Amerikanen gehad die ons souvenirs hebben gestuurd en ze nu hier hebben bekeken. Als dank kregen wij ook nog een boeket bloemen van ze. Terwijl wij hen natuurlijk alle dank verschuldigd zijn."

Lubrecht: "Veel bezoekers zien door deze tentoonstelling ook de waarde in van deze souvenirs. Ze laten ons weten dat ze nog op zolder gaan zoeken, want ze hebben ook nog wel wat."

Het vermoeden van de twee curatoren is dat er inderdaad nog heel veel souvenirs in Maastricht moeten zijn. Notermans: "Souvenirs hoeven ook niet per se tastbaar te zijn. Souvenirs zijn herinneringen. In die zin zijn doorvertelde verhalen ook waardevolle herinneringen."

Gratis te bezoeken
De expo loopt nog tot en met 11 mei. Iedere dag te bezoeken tussen 11.00 uur en 15.00 uur. Toegang gratis.

Deze tentoonstelling is de tweede in de reeks over de herdenking 80 jaar bevrijding Maastricht. De eerste ging over de Luchtbeschermingsdienst in het Dinghuis, en had als titel: ‘Mestreechtenere, daot eur pliech’.