Geen dossier tegen Kusters, "chemie was op", wethouder op cursus

Inhoudsopgave

De gemeenteraad van Maastricht heeft op pakjesavond 3,5 uur achter gesloten deuren vergaderd over het gedwongen vertrek van gemeentesecretaris Gert-Jan Kusters. Meest opmerkelijk: tegen Kusters ligt er geen enkel inhoudelijk dossier dat hij niet goed zou functioneren. Kusters kreeg maandag te horen dat het college het vertrouwen in hem opzegde. Hij kreeg tot Kerst de tijd na te denken over de wijze van zijn vertrek,

De zaak escaleerde woensdag, toen Kusters de Ondernemingsraad en de hoge ambtenaren inlichtte dat het vertrouwen in hem was opgezegd. Het college reageerde daarop door in allerijl een zeer summiere raadsinformatiebrief op te stellen dat de samenwerking met Kusters werd beëindigd. De Ondernemingsraad was door het bericht van Kusters verrast.

Vanuit de zijde van het college werd vrijdagavond ontkend dat de Ondernemingsraad vooraf om advies gevraagd had moeten worden. Er zou immers geen sprake zijn van een voorgenomen ontslag, maar van het opzeggen van het vertrouwen in Kusters. Dat zou niet adviesplichtig zijn.

De kern van het geschil met Kusters is dat het college vindt dat hij zich te zeer vereenzelfdigde met de ambtenaren, maar in de opinie van het college zaken niet snel genoeg voor elkaar kreeg. Hillenaar erkende dat Maastricht wel de ambitie heeft van een stad als Amsterdam, maar niet hetzelfde ambtelijk apparaat.

De relatie tussen met name wethouder Frans Bastiaens van de SPM en Kusters was al langer slecht, zo kwam vrijdagavond naar buiten. Met name Bastiaens vond dat het ambtelijk apparaat onder aansturing van Kusters te weinig resultaten leverde. Bastiaens zei vrijdagavond dat hij inderdaad veeleisend is, dat hij soms met stemverheffing spreekt en dat het geschuurd heeft met ambtenaren. Hij heeft daarmee alleen maar goed willen doen voor de stad: Maastricht verdient dit. De wethouder, die ontkende dat hij verantwoordelijk was voor een angstcultuur, gaf aan een cursus te willen gaan volgen hoe feedback te geven en te ontvangen.

Burgemeester Wim Hillenaar zei dat de chemie tussen college en Kusters op was, dat er sprake was van botsende karakters. Dat was het: er ligt geen dossier tegen Kusters dat hij niet goed gefunctioneerd zou hebben. De burgemeester gaf aan dat op dit niveau dat nu eenmaal zo gaat.

De opmerking dat er geen dossier tegen Kusters ligt maakt duidelijk dat in de afwikkeling van het nu ontstane arbeidsconflict met Kusters - die formeel niet ontslagen is, maar vrijgesteld is van werk - de gemeentesecretaris alle troeven in handen heeft om met succes een hoge schadevergoeding te claimen. Om die reden sprak het college ook met meel in de mond, om Kusters geen extra munitie te geven in een toekomstige rechtszaak.

De vergadering werd na 3,5 uur formeel geschorst, waardoor de geheimhouding nog steeds erop ligt. De schorsing werd gemotiveerd met een verwijzing naar pakjesavond: iedereen wilde naar huis. De schorsing kwam ook strategisch goed uit. Door de schorsing kwam er geen stemming meer over een verzoek van diverse oppositiepartijen om een raadsenquête te houden, waarin duidelijk zou moeten worden "wat het causaal verband is tussen het vertrek van de gemeentesecretaris en de omgangsvormen binnen het college." De coalitiepartijen hebben daarmee weer een mogelijkheid om samen af te stemmen of ze het eens zijn met een diepgravend onderzoek naar wat precies is gebeurd.

Dat onderzoek was al eerder bepleit door onder meer de SP, PvdD en Maastricht van Nu. Jo Smeets van Maastricht van Nu vroeg een spoeddebat in de extra raadsvergadering aan omdat hij beschikte over een anonieme mail. Daarin stond onder meer dat Bastiaens voor een "angstcultuur" zou zorgen. De wethouder herkende zich niet in dat beeld. Dat er - zoals in de anonieme mail stond - een logboek met incidenten zou zijn besproken door Kusters, werd zijdens het college ontkend.

De coalitiepartijen en GroenLinks hadden hun inbreng voor het spoeddebat op elkaar afgestemd. Ze wezen er met name op dat er alleen sprake was een anonieme mail en dat er geen officiële meldingen zijn gedaan door ambtenaren tegen de wethouder. Bovendien zou de raad zich helemaal niet moeten bemoeien met de kwestie, omdat het om een personele aangelegenheid gaat.

Vanuit de oppositie werd erop gewezen dat er in het verleden vaker misstanden bij de gemeente aan het licht zijn gekomen door anonieme mails. Gewezen werd bijvoorbeeld op de zeer beruchte 'spionage-affaire'. Uit anonieme mails bleek in die affaire dat het college spyware had laten installeren op de mailboxen van ambtenaren om erachter te komen wie uit vertrouwelijke stukken lekte. Met dat lekken werd een plan voor een shared service-centrum in Zuid-Limburg getorpedeerd.

De vergadering verliep in een gespannen sfeer. Na afloop zei Jules Vaessen van de Partij voor de Dieren tegen journalisten het gevoel te hebben dat de "sfeer om te snijden" was. Wat hem meteen een keiharde reprimande opleverde van een voorbijlopende Gabriëlle Heine dat ook die uitlating raakte aan de inhoud van de vergadering die geheim was.

De vergadering werd voorgezet door Jos Gorren, zodat burgemeester Wim Hillenaar als hoeder van de integriteit binnen de gemeente vrijuit kon spreken. Het is nog onduidelijk wanneer de vergadering wordt voortgezet.

Inmiddels is wel duidelijk dat de Ondernemingsraad kenbaar heeft gemaakt dat ze een "onderbouwde verklaring" wil hebben van wat er gebeurd is. OR-voorzitter Zelinda Meli zegt dat de strekking van de reacties van de ambtenaren er een is ongeloof, verbazing en ongemak. "Het nieuws veroorzaakt de nodige deining." Ook de vakbonden zijn nu bezig zich een beeld te vormen van wat er aan de hand is in Maastricht.