Heine (CDA) zeldzaam toptalent wil nog niet naar Den Haag

Inhoudsopgave

In de Maastrichtse raad is er één raadslid dat zeldzame kwaliteiten heeft. Gabriëlle Heine, fractievoorzitster voor het CDA. Die kwaliteiten demonstreerde ze deze week weer eens tijdens de raadsvergadering, waarin ze een motie binnensleepte om het monumentenbeleid te versoepelen. Aanleiding voor het opstellen van die motie is de casus van de de veelbesproken Maastrichtse balk in het pand van Tom Schilderman aan de Kleine Staat.

OPINIE

De balk is het symbool geworden van ambtenaren die star vasthouden aan het monumentenbeleid van de stad en geen enkel oog hebben voor woningnood, het terug een economische functie geven van monumenten of het verduurzamen van historische gebouwen.

Fout
Ondanks een door de gemeente gemaakte fout in de vergunningsprocedure, op de tekening waarop stond dat de balk in de pand aan de Kleine Staat verwijderd zou worden, werd gewoon een vette stempel van de gemeente gezet, trokken de ambtenaren de bouwvergunning voor vier appartementen boven de winkel van Mr. Marvis in. De afgezaagde houten moerbalk, negentig centimeter balk die letterlijk voor niemand zichtbaar was (!), moest terug "aangeheeld" worden. De ambtenaren kozen voor een principiële loopgravenoorlog, steeds gesteund door CDA-wethouder Hubert Mackus. De gedachte was dat anders monumentaal Maastricht overgeleverd zou zijn aan de Hunnen.

Winst
Met de motie - enkele weken eerder voorafgegaan door een serie scherpe raadsvragen - boekt Heine op alle frontende volle winst. Ze wist om te beginnen een ruime meerderheid voor de motie te krijgen in de raad. Die is het met haar eens dat de balk heeft aangetoond dat het anders moet in Maastricht. Dat het niet zo kan zijn dat er hele algemene regels gelden zoals ook in het monumentenbeleid; dat vervolgens de ambtenaren de uitvoering bepalen (en daarmee feitelijk de macht in handen hebben) en dat de raad vervolgens te horen krijgt dat ze zich niet met de uitvoering moet bemoeien.

Cirkelredenering
Heine heeft die cirkelredenering doorgeprikt. Ze heeft - nu voor het eerst bij het monumentenbeleid - de macht teruggebracht waar die thuishoort: bij de gemeenteraad. En Heine geeft ook aan dat het niet zo kan zijn dat elk advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heilig is. "Het is een advies, we kunnen daarvan afwijken. Zouden we dat nooit doen, kunnen we als raad net zo goed thuisblijven." Die aanpak is veelbelovend: ook in bijvoorbeeld het sociaal domein ziet Heine dat er vooral algemeen beleid is en dat het de raad te veel ontbreekt aan praktische voorbeelden om te kunnen bepalen wat het beleid in de praktijk nu eigenlijk betekent. Wat krijgen mensen wel en niet? Bepaalt de raad dat of bepalen ambtenaren dat?

Gezichtsverlies
Heine heeft ook politiek slim gehandeld. Ze heeft haar motie voorgehouden aan ambtenaren, die hun zegje hebben kunnen doen. Belangrijker nog: ze heeft de wethouders Frans Bastiaens (Stadspartij Senioren Maastricht) en haar 'eigen' CDA-wethouder Hubert Mackus positief over de motie in de raad laten adviseren. Daarmee heeft Heine gezichtverlies voorkomen aan de zijde van de wethouders. Als die negatief hadden geadviseerd en de raad had de motie toch breed aangenomen, was er een bestuurlijke crisissituatie ontstaan. Beide wethouders - Bastiaens voerde in de raad als enige het woord overigens - kunnen nu aan de ambtenaren aangeven dat het monumentenbeleid heilig is, maar dat woningnood en het verduurzamen van monumenten toch echt urgenter kunnen zijn. De ambtenaren weten dat ook: dat heeft Heine ze al klip en klaar duidelijk gemaakt. Wat dat betreft zit daar in het normale taalgebruik van Heine geen woord Spaans bij.

Thorbecke
Heine heeft ook geen ambtenaren willen 'bashen'. "Ze hebben uit overtuiging het monumentenbeleid uitgevoerd vanuit hun professionele bril bekeken." Heine heeft nu de raad laten aangeven dat er meerdere belangen zijn die afgewogen moeten worden. Zoals woningnood en verduurzaming. Het is ook een ruimer mandaat voor de wethouders: die krijgen meet ruimte om ook iets van een ambtelijk advies te vinden. Dat kan nu dus ook genegeerd worden. Heine heeft met dit alles de raad terug in positie gebracht als hoogste orgaan in de gemeente, zoals Thorbecke het ooit bedoeld heeft.

Realpolitik
Heine heeft - en daar komen haar volksvertegenwoordigende kwaliteiten om de hoek - aan Maastricht laten zien dat het CDA echt luistert naar wat er speelt in de samenleving. Over de balk was tout Maastricht (behalve met name GroenLinks in de raad zelf en nog enkele raadsleden) het eens: belachelijke opstelling van het stadhuis! Waar gaat dit over? Hebben ze niks beters te doen? Met belastinggeld gaan procederen over een balk die je nooit zag en nooit zult zien? En als er dan ook bij het CDA de overtuiging is dat er in het stadhuis iets fout loopt, dan is het CDA ook de partij die weet hoe bij te sturen. Het is lokale Maastrichtse 'Realpolitik'.

Verzilveren
Het talent van Heine is al lang opgevallen in Limburg en ook in Den Haag. Heine geeft toe dat haar al vaak gevraagd en geadviseerd is om tweede kamerlid te worden. Maar dat wil ze nu beslist nog niet. "Om te beginnen, ik ben geen planner in het leven. Wat voor mij belangrijk is: we hebben met het hele CDA in Maastricht de afgelopen vier jaar keihard gewerkt. We hebben een geweldige kandidatenlijst, we schrijven nu het programma uit. Ik hoop dat we dat harde werk bij de verkiezingen kunnen verzilveren. En als er dan coalitieonderhandelingen zijn, dan wil ik daar natuurlijk graag bij zijn en dan ook waarmaken wat we allemaal zeggen dat we gaan doen. Dat is mijn ambitie."

Overtuigend
Het is Heine ten voeten uit. Totaal authentiek. Ze hoeft geen wethouder te worden in Maastricht, die baan laat ze aan Hubert Mackus. Ze is absoluut geen carrière-politica, terwijl ze alle talent heeft om ook in Den Haag tot de verbeelding te spreken. Slim, kan zich lastige materie razendsnel eigen maken, gevat in het debat en als ze zich eenmaal in een zaak verdiept heeft is ze bijzonder overtuigend. En dat niet alleen: ze weet ook de raad en het college op haar lijn te krijgen. Dat is ook een gave. Zeker als je echt iets wil veranderen of bereiken.

Henri
Voordeel voor Maastricht als Heine hier blijft, kan zijn dat als het CDA landelijk in een coalitie terecht komt, Maastricht via Heine een rechtstreeks lijn heeft naar Henri Bontenbal, en overigens ook naar Mona Keijzer van de BBB. "Als ik met Henri - maar ook met Mona - app, krijg ik altijd meteen antwoord. Ze zijn gewoon benieuwd naar wat er lokaal speelt, hoe beleid hier uitpakt, wat er mis gaat. Het is ook zo dat ik al een paar keer naar Den Haag geweest ben om input te geven voor het landelijke programma van het CDA. Ik word regelmatig gevraagd om te spreken op partijcongressen. Maar laat ik ook eerlijk zijn: in Maastricht is het natuurlijk een stuk makkelijker om iedereen te kennen en je in de dossiers te verdiepen."

Of ze Den Haag uitsluit? "Nee, dat niet. Zoals gezegd, ik plan niet. Maar nu is het mijn verplichting om er de komende jaren voor Maastricht te zijn. Wie weet hoe de zaken er over een paar jaar voor staan."

Buigen
Tom Schilderman zal het talent van Heine beamen. Hij heeft - vanuit een gevoel dat hem groot onrecht werd aangedaan - niet willen buigen voor de ambtenaren van monumentenbeleid. Hij heeft via raadslid Jo Smeets van Maastricht van Nu - die politiek als eerste in de bres sprong voor hem - en uiteindelijk ook met de in de lokale politiek veel machtigere Heine van het CDA zijn strijd zichtbaar gemaakt. De aanhoudende berichtgeving in de lokale media over de kwestie, heeft de zaak vervolgens ook politiek op scherp gezet. Het CDA wilde ook niet met 'de balk' de verkiezingen in. Die kwestie moest zo snel mogelijk worden opgelost.

Schilderman kan de vergunning voor de bouw van vier appartementen een dezer dagen tegemoet zien.