Hillenaar pakt regie terug na wegsturen gemeentesecretaris

Inhoudsopgave

Laten we het maar zeggen zoals het is: burgemeester Wim Hillenaar van Maastricht heeft in 2,5 jaar tijd niet het profiel opgebouwd dat hij een sterke leider is met een uitgesproken visie. Hillenaar zoekt liever achter de schermen naar verbindingen, naar oplossingen. Maar nu er in het stadhuis een grote crisis tussen college en ambtenarij aan het licht is gekomen na het wegsturen van de gemeentesecretaris, lijkt Hillenaar eindelijk regie te nemen. Dat bleek donderdagavond tijdens een speciale vergadering met de raad over de kwestie Kusters.

ANALYSE

De afgelopen 2,5 jaar heeft Hillenaar laten zien dat hij van het zoeken naar verbindingen is, van het zoeken naar het compromis. Hij geeft de raad zoveel mogelijk ruimte voor discussie in de raad, terwijl die raad vaak juist een sturende hand nodig heeft. In het begin van zijn burgemeesterschap ging dat zelfs zover dat Hillenaar vanuit de raad zelf werd opgeroepen de vergaderdiscipline meer te bewaken. Hillenaar is niet de man van scherpe bewoordingen. Als justitie bezetters van een universiteitsgebouw niet naar hun identiteit vraagt, noemt Hillenaar dat "onwenselijk." Als er discussie is over hoe lang een terras mag openblijven kiest Hillenaar het wiskundige midden tussen de wensen van de horeca-ondernemer en die van de omwonenden. Het is allemaal Hillenaar ten voeten uit.

De burgemeester heeft scherp aangevoeld dat hij zo niet door kan gaan. De Limburger stelde in een kritische analyse de vraag of de nette Hillenaar wel in staat was om nu als puinruimer orde op zaken te gaan stellen. Hij zou ook kritisch in de spiegel moeten kijken. De Nieuwe Ster schreef al eerder dat Hillenaar zich nooit veroordelend uitlaat waar dat soms wel gepast zou zijn.

Het lijkt of die analyses en observaties in de media al niet meer nodig waren voor Hillenaar om zijn koers bij te stellen. Hillenaar heeft nu zelf gezien wat de impact in het college maar meer nog in de ambtelijke organisatie is van het wegsturen van de gemeentesecretaris. Hij is daar van onder de indruk. Het zijn emotionele en intensieve dagen geweest in het stadhuis. Na het wegsturen van de gemeentesecretaris zijn er zoveel kritische signalen over omgangsvormen bij hem binnengekomen, dat hij die nu "bloedserieus" neemt. Hij zegt dat zijn agenda heeft "leeggeveegd". Hij heeft besloten dat er een breed extern en onafhankelijk onderzoek moet komen in de volle breedte naar de bestuurscultuur, naar wat er allemaal mis is gelopen in het stadhuis. Het college heeft daarmee ingestemd, zo vertelde Hillenaar. "De feiten moeten op tafel komen." Het zijn allemaal stevige bewoordingen, on-Hillenaars bijna. Uit wat hij zegt en hoe hij zegt laat hij de urgentie spreken.

Hillenaar wil ook niet afwachten of de raad twee moties voor zo'n onderzoek wel of niet zou steunen, zo laat hij donderdagavond weten. En juist met die opmerking pakt hij de regie volledig terug. Nodig ook: want Hillenaar laat zich daarmee ook niet meer beperken tot wat de coalitie in de raad eventueel allemaal wel of niet zou willen onderzoeken. Hij omarmt juist de motie van de SP, die daarmee ook overbodig wordt.

Hillenaar wil zelf dat er een extern onafhankelijk en breed onderzoek gedaan wordt, omdat Maastricht dat verdient. En op vragen Stephanie Blom laat hij zien dat hij ook oprecht wil dat de onderste steen boven komt. Blom vroeg de burgemeester om de onderzoeksvragen te laten opstellen door het externe bureau dat de opdracht krijgt. Zodat er geen politiek druk op de onderzoeksvraag komt van wie dan ook, niet van hem, niet van college, niet van de raad zelf. Hillenaar zei het direct en in duidelijke taal toe. Zonder twijfelen, zonder mitsen en maren. Het externe onderzoek mag zelf de onderzoeksvragen bepalen van de burgemeester. "Ik wil geen smalle onderzoeksvraag waarmee we deze zaak snel afdoen."

Hillenaar was duidelijk en bleef standvastig. "Nee mevrouw Heine, dan moet ik u toch tegenspreken. Niet ík ga de onderzoeksvragen bepalen, dat laten we juist over aan het bureau dat we selecteren. Precies zoals ik de SP heb toegezegd."

Hillenaar wilde ook niet weten van de suggestie van enkele partijen om de gouverneur als externe begeleider te vragen van het proces om tot een gedegen onderzoek te komen. "Juist ik als burgemeester kan onafhankelijk zijn. En mocht ik zelf onderwerp worden in het onderzoek, kunnen we daar mee omgaan op het moment dat zich dat voordoet. Dan handelen we naar bevind van zaken."

Op een vraag of het onderzoek geheim blijft of openbaar wordt gemaakt, zei hij: "Maximale openbaarheid is het credo. En waar het in het onderzoek heel specifiek gaat over herleidbare personen, kan ik me voorstellen dat zoiets in een vertrouwelijke bijlage komt. Zoals te doen gebruikelijk is bij dergelijke onderzoeken."

De altijd kritische SP voelde de boodschap van Hillenaar goed aan dat het hem menens is een goed onderzoek te laten uitvoeren. Stephanie Blom dankte hem voor zijn toezeggingen. Jo Smeets van Maastricht van Nu was ook overtuigd dat de burgemeester nu de onderste steen wil bovenhalen en trok om die reden een motie voor een raadsenquête in. Uitgerekend CDA en VVD leken wat verbaasd dat Hillenaar het in te huren extern bureau juist de vrije hand wil geven. Zij wilden juist meer sturing op de onderzoeksvragen. Hillenaar hield voet bij stuk.