M:OED: Meer schuld is enig effect starterslening

Inhoudsopgave

Een grote meerderheid in de Maastrichtse politiek wil dat starters op de woningmarkt 56.000 euro extra kunnen blijven lenen bij de gemeente voor de aankoop van een woning die tot 345.000 euro mag kosten. Martin van Rooij van studentenpartij M:OED fileerde de startersregeling. "De startersregeling leidt alleen tot meer schulden voor starters."

Van Rooij's uitvoerige analyse waarin hij de starterslening fileerde, raakte kennelijk een gevoelige snaar bij de collega-raadsleden die zich wel en masse achter de startersregeling schaarden: D66, SPM, CDA, VVD, PvdA, Volt, Maastricht van Nu, SAB en PvdD. Bert Jongen van D66: "We beseffen dat de startersregeling maar een druppel op een gloeiende plaat is. Maar we kunnen enkele tientallen jongeren een extra steuntje in de rug geven."

Van Rooij's kritiek leidde tot lange discussies tussen met name Van Rooij en veel andere raadsleden. Van Rooij kreeg ook steun, van Forum voor Democratie, de SP en 50PLUS.

Van Rooij: "Goede bedoelingen zijn nog geen goed beleid. In een oververhitte woningmarkt gooit de starterslening nog meer droog hout op een vuur. Het gevolg is dat starters tegen elkaar worden uitgespeeld omdat ze hoger kunnen bieden. Starters komen in grotere schulden. Niet starters profiteren, maar verkopende partijen. Publiek geld verdwijnt in een hogere verkoopprijs. M:OED wil serieus helpen en het aanbod betaalbare woningen vergroten."

Bert Jongen: "Starterslening leidt niet tot prijsopdrijving. De woningmarkt stijgt autonoom. Juist daarom pleit ik ervoor hypotheekbedrag en starterslening te verhogen om meer mensen een kans te geven."

Henri Borgignons van de PvdA: "Helpt deze regeling starters of zet deze regeling starters op een achterstand? Voor veel starters die vast zitten tussen wel en niet kunnen kopen, kan dit het laatste zetje zijn dat nodig is. Ik zie geen risico's dat leningen niet terugbetaald worden, want er moet een nationale hypotheekgarantie zijn. We bepleiten juist meer budget vrij te maken voor deze regeling als dat nodig is."

Van Rooij: "We hebben in onze fractie economen zitten waar we lang mee hebben gesproken. Als we starters toegang geven tot meer kapitaal, gaan jongeren overbieden. Dat is de praktijk. Dieper in de schulden, gefaciliteerd door de gemeente. Bert Jongen leeft in soort utopie. Woningmarkt is al jaren ernstig oververhit. Dan heeft het geen zin daar extra geld tegenaan te smijten."

Bram Nab: "De intenties van de starterslening zijn goed, maar dat betekent niet deze oplossing dat ook is. Almaar verstrekken van goedkoop geld is een van de oorzaken van de torenhoge huizenprijs. Dan moet je daar niet mee doorgaan. Het is onverstandig leningen te geven aan mensen die bij de bank geen hogere hypotheek kunnen krijgen omdat ze de kosten daarvan niet kunnen dragen. De bank heeft als doel winst maken dus reken maar dat de banken er alles aan doen om geld te lenen. Dan is het wel heel onverstandig om als gemeente wel extra geld te gaan verstrekken, bovenop de hypotheek. En dan is het uiteindelijk de belastingbetaler die opdraait voor de genomen risico's. We zijn een gemeente, geen bank."

Guiseppe Noteborn: "Het Kadaster heeft in 2023 onderzoek gedaan. Er is geen prijsopdrijvende werking. Het effect is dat mensen over extra geld kunnen beschikken waardoor ze eerder over een woning kunnen beschikken dan later."

Nab: "Goedkoop geld heeft juist een zeer negatieve uitwerking. Dat blijkt uit tal van andere onderzoeken."

Noteborn: "Er is geen prijsopdrijving, de maximale woningwaarde is de taxatiewaarde. Daar mag je niet overheen gaan. En de groep is zo klein, dat ze die prijs niet opdrijven. Waarom gunt u die mensen die woning niet eerder? Ik gun ze dat."

Nab: "Iedereen gunt elke starter een woning. Dat is een flauw argument. Maar het is niet zo omdat ik mensen een woning gun, alle verstandige zaken opzij geschoven moeten worden. Het is vervelend als iemand geen hogere hypotheek krijgt, maar dan is daar een reden voor. Het houdt een keer op."

Noteborn: "Mensen moeten voldoen aan de voorwaarde voor een lening."

Nab: "Daar voldoen ze dus niet aan volgens de bank en daarom wordt deze constructie in het leven geroepen."

Van Rooij: "In een oververhitte markt moet je juist geen leningsverruimende middelen geven, want dat leidt tot overbieden. We helpen starters helaas niet met dit voorstel."

Henk Borgignons: "Wat denkt M:OED nu? Bent u ervoor dat jonge Maastrichtenaar maar elders moet gaan wonen?"

Van Rooij: "Nee zeker niet. Wij willen meer betaalbare woningen. Wij willen jongeren niet helpen door ze op te zadelen met extra schulden."

Berft Jongen van D66: "Wat is het alternatief? Jongeren langer thuis laten wonen? Blijven huren? Ik ben het met u eens dat we goedkoper moeten bouwen. Maar helaas, bouwen duurt lang. Nu hebben we een middel om starters te helpen. Ik snap uw probleem niet? Als u de onderzoeken niet gelooft, dan spijt het mij."

Van Rooij: "Ik zie ook andere onderzoeken. Die iets zeggen over de aanbodkant. Een starterslening doet niets aan het aanbod. We bouwen wel appartementen voor miljoenen euro's. Daar kunnen we als raad ook stelling in nemen. Deze generatie starters waar het nu over gaat, heeft al tonnen studieschuld. Als gemeente zorgen we nog voor een luttele halve ton extra schuld. Dat is toch niet de start van hun leven in Maastricht die we ze toewensen?"

Noteborn: "U zegt: Ik wil niet dat ze zich in de schulden steken. Niet dat ze hun huis krijgen. U wil dat ze blijven huren. Dat ze hun geld weggooien. Dat ze thuis blijven wonen. Waarom gunt u ze niet dat ze die tijd naar voren kunnen halen? Eerder een huis kunnen krijgen, zodat ze kunnen beginnen met aflossen en vermogen kunnen opbouwen? Eigenlijk zegt u: ik wil dat die mensen vast blijven zitten."

Van Rooij: "Het onderzoek van het Kadaster zegt dat in een zo'n krappe woningmarkt waarin het aanbod nauwelijks kan reageren op de vraag extra financiële ruimte bij kopers wordt gekapitalisserd in de prijs. Publieke gelden worden via de starters verplaatst naar verkopende partijen. Kadaster zegt dat leencapaciteit zorgt voor overbieden, maar niet voor een betere positie op woningmarkt. We houden starters een worst voor. Waarom denkt de heer Noteborn met symboolpolitiek starters te helpen?"

Noteborn: "Absoluut geen symboolpolitiek!"

Van Rooij: "Zonder extra aanbod werkt vraagondersteuning prijsopdrijvend. Zeker in een stad als Maastricht. We moeten meer corporatiewoningen gaan bouwen voor starters en studenten. Ik hoop dat een merderheid van de raad dat ook inziet."

Dat was ijdele hoop.

Steun was er alleen van de SP. "Starters hebben geen extra leningen nodig. We moeten publiek geld niet inzetten om totaal marktfalen te maskeren met extra financiële risico's. Wat helpt: meer bouwen. En dan echt betaalbaar bouwen. We moeten de woningmarkt meer reguleren en beschermen zodat wonen een recht wordt en niet alleen een verdienmodel is."

Bennie Menten van 50Plus: "De starterslening is een verkeerd middel. De Zuidelijke Rekenkamer zegt dat dit niet het verstandigste beleid is. We zijn een oververhitte markt aan het subsidieren."