PvdA en GroenLinks in Maastricht, wat nu?

Inhoudsopgave

Landelijk geldt de fusie tussen de PvdA en Groenlinks na woensdag wel als mislukt. Timmermans zou wel even als leider van de grootste partij de premier worden. Maar in plaats van het Torentje in bezit te nemen, kan hij zich straks melden bij het UWV. Bij wijze van spreken dan. In breder verband: wat zeggen de landelijke uitslagen over de komende gemeenteraadsverkiezingen? Een overzichtje.

De slechte uitslag voor Timmermans zal ook lokaal als een mokerslag zijn aangekomen. PvdA en GroenLinks doen hier - heel bewust - als twee aparte partijen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Bewust, omdat de partijen ideologisch nogal eens tegengesteld stemmen bij lokale kwesties. Bewust, omdat zo'n fusie ook op persoonlijk vlak moet klikken. Er is in Maastricht simpelweg meer tijd nodig voor beide partijen om aan elkaar te wennen, om inhoudelijk op één lijn te komen.

Zowel de PvdA alsook GroenLinks kunnen - gelet op het resultaat woensdag - gevoegelijk vergeten dat een van hen in maart 2026 de grootste partij wordt in Maastricht. Het zijn partijen, zeker GroenLinks, die het moeten hebben van kiezers die op hun ideeën stemmen, niet zozeer op de uitgebreide kandidatenlijst. Waar de PvdA vroeger nog het karakter had van een grote lokale partij met in veel wijken een herkenbare vertegenwoordiger, is dat toch meer en meer verwaterd. De PvdA kan niet langer bouwen op een lange lijst lokale kandidaten die allemaal relatief veel stemmen weten te halen. Qua ideeën lijkt het klassieke PvdA-gedachtegoed toch overwoekerd te worden door de oude GroenLinksers. Dat is toch zeker het landelijke beeld. Denk bijvoorbeeld aan het recente partijcongres waarin Israël - onder fanatieke aanvoering van een bijna vuurspuwende Kati Piri - het recht op zelfverdediging werd ontzegd.

Waar de twee partijen apart dachten uiteindelijk toch stiekem samen als links blok de dienst te kunnen gaan uitmaken in Maastricht, kan dat wel eens fors gaan tegenvallen. De gedachte zal nog steeds zijn dat Manon Fokke opnieuw wethouder wordt voor de PvdA en dat Jeroen Hoenderkamp wethouder wordt voor GroenLinks. Zo is het bedacht, maar het is uiteindelijk de kiezer die beslist.

Waar stemmers vooral gaan voor de ideeën van een landelijke partij, worden PvdA en GroenLinks nu gedeklasseerd door D66. Als Jetten-I er komt en Jetten kan fris van start, dan kan dat landelijk sentiment ook aanhouden tot maart 2026. Dan wordt D66 in Maastricht groter dan de vier zetels die ze nu al hebben. En slim: D66 heeft ook een stemmenkanon in de Marokkaanse gemeenschap in de persoon van Miriam Elfassih. Lokaal telt zoiets mee. Ondertussen is er wel nog de vraag hoe de strijd tussen Marlou Jenneskens - de nieuwe lijsttrekker - en de in Maastricht veel bekendere Johan Pas, nu wethouder, gaat uitpakken.

Waar het lokaal niet zozeer aankomt op de ideeënstrijd maar op goede kieslijsten kunnen samenstellen met populaire stemmentrekkers, leggen PvdA en GroenLinks het af tegen met name het CDA en de Senioren Stadspartij Maastricht. Beide slagen er altijd in een hele batterij aan sterke lokale kandidaten te presenteren. Ze doen het daarom altijd goed in Maastricht. Het CDA zal op meer zetels mogen rekenen dan waar ze volgens de landelijke percentages (bijna 10%) 'recht' op zouden hebben. Dus in plaats van vier 'landelijke' zetels in Maastricht, worden het er minstens vijf, misschien wel zes of zeven. Kijk hoe slim het CDA de lijst heeft ingericht, mooi verdeeld over de stad, over groepen achterbannen. Een kandidaat uit de Molukse wijk. Een kandidaat uit de Karrosseer.

En dan is er nog een andere lokale vertaling. Wie heeft zich de afgelopen jaren goed weten te profileren? Het is voor veel 'landelijke' partijen soms heel frustrerend dat ze lokaal goed werk hebben geleverd, maar 'gestraft' worden omdat hun partij het landelijk heeft verknald. Dat risico is aanwezig als de landelijke politiek zoals nu verkiezingen heeft gehad en aan het formeren slaat.

In Maastricht doen van de landelijke partijen met name CDA en GroenLinks van zich spreken. En de SP, maar die is voor de vorming van een nieuwe coalitie na maart 2026 wat minder relevant. Het CDA is onder en door fractievoorzitter Gabriëlle Heine een partij geworden die veel - in elk geval fors meer dan anderen - voor elkaar heeft gekregen. En daarbij ook bepaalde groepen goed weet te bedienen. Dat geldt voor de marktkooplieden, dat geldt nu ook voor het protestantse kiesvolk: het CDA wil nog wel een motie indienen om 1,4 miljoen euro extra subsidie te geven voor de renovatie van de Waalse kerk.

GroenLinks weet haar ideeën ook altijd goed te ventileren in de gemeenteraad. Het gedachtegoed van de partij is voor een flink deel terug te vinden in de Omgevingsvisie 2040. Dat gaat over vergroening, verduurzaming, bouwen in de binnenstad, de plek van de auto in de stad, mobiliteit. Daarmee is de partij, ook al zit ze deze periode nog in de oppositiebankjes, bijzonder effectief.

Voor de VVD is het afwachten hoe ze het als landelijke 'brand' lokaal gaan doen. Landelijk heeft de VVD uiteindelijk toch een grote loyale aanhang, wat ze ook doet. In Maastricht is het de vraag of de VVD zich ook weet te handhaven op drie zetels. Dat kan lokaal anders zijn, omdat nog zal moeten blijken hoe groot de invloed van wethouder John Aarts al vele verkiezingen op de verkiezingsuitslag is geweest. De nieuwe lijsttrekker Guiseppe Noteborn voelt het liberale gedachtegoed goed aan en vertolkt weliswaar prima het liberale geluid, maar hij heeft altijd in de schaduw van de 'oude eik' John Aarts moeten opereren. Noteborn moet zich de komende maanden nog veel nadrukkelijker gaan presenteren als de nieuwe liberale voorman in Maastricht.

Voor Maastricht is ook nog van belang of het de PVV gaat lukken om hier een groepje kandidaten te vinden die mee gaat doen in Maastricht. Het electoraat is er. Landelijk vertaald naar Maastricht zou de stad goed zijn voor zes, zeven zetels in de raad. Maar voor de PVV geldt dat ze het lokaal altijd slecht doet in Maastricht. Zeker als er geen aansprekende kandidaten zijn.