Inhoudsopgave
Als Jozef en Maria hebben de KRO/NCRV en de Toneelgroep Maastricht hun eigen kerststal gekregen in Maastricht. Met succes klopten ze aan in het stadhuis in Maastricht. Ze hadden een mooi idee - kosten 625.000 euro! - waarmee ze Maastricht op de kaart van de nationale televisie zouden zetten. Niet dat de twee geen cent te makken hebben, want beiden worden reeds zwaar gesubsidieerd. Maar of Maastricht ook mee wilde betalen voor zo'n buitenkansje? Nationale televisie!
OPINIE
Cultuurwethouder Frans Bastiaens hapte toe en haalde 100.000 euro uit een potje onvoorzien. Dat was nog niet genoeg voor de bedenkers. Hoe het precies gegaan is weten we niet, maar ook de provincie heeft royaal de beurs getrokken.
Bastiaens - die een negatief advies van de ambtenaren naast zich neer zou hebben gelegd - moest die ton alleen nog even verkopen aan de gemeenteraad. Hij motiveerde de eenmalige subsidie met het argument dat 1500 Maastrichtenaren gratis naar het Onze Lieve Vrouweplein zouden kunnen komen om de show mee te maken. Als dat geen verbinding en sociale ontmoetingen zijn...
In de haast om de KRO/NCRV en de Toneelgroep Maastricht te helpen, werd fout op fout gestapeld. In de uitvoering. Zo was er even vergeten dat er tijdens de opnames al een concert in de Onze Lieve Vrouwebasiliek gepland was van een Oekraïens koor.
Terwijl Bastiaens zijn goedkeuring gaf aan de raadsinformatiebrief, was die informatie al achterhaald. Onjuist ook. Ambtelijk was er overleg geweest met de horecaondernemers aan het Onze Lieve Vrouweplein en die wilden hun terras liever niet opofferen en ze hadden al helemaal geen trek om bijvoorbeeld de parasols die vol verlichting en heaters hangen voor twee dagen af te breken. En ze betaalden toch ook voor het hele jaar precariobelasting?
De ambtenaren besloten af te zien van de gedachte opstelling op het plein zoals die is bij het Hieringbietekonzèr van André Rieu. Er moest worden uitgeweken naar het 'zuidpleintje' voor de basiliek. En daar konden geen 1500 Sjengen terecht, maar slechts een beperkt aantal genodigden: 160.
Die boodschap zal ongetwijfeld slecht gevallen zijn bij Bastiaens. Zelf de gemeenteraad inlichten gebeurt vervolgens niet. De boodschapper zijn van slecht nieuws, daar scoor je geen punten mee. Dat inlichten gebeurde pas nadat De Nieuwe Ster ontdekt dat het een feestje wordt voor genodigden, niet voor het publiek. De gemeente kan niet anders dan dat bericht bevestigen.
Daarmee is de belangrijkste motivering die Bastiaens aanvoerde om een ton te geven weggevallen. Maar Bastiaens is natuurlijk een handig politicus. Hij somt moeiteloos op waarom de Kerststal voor Maastricht toch echt onbetaalbare publiciteit oplevert. "Maastricht verschijnt daarmee in beeld bij honderdduizenden, misschien wel meer dan een miljoen kijkers. Die promotie zou de stad, als we het zelf zouden moeten inkopen, vele malen meer kosten dan €100.000."
Dat is slechts een van de doelredeneringen die Bastiaens opvoert. Een gelegenheidsargument. Want als de KRO/NCRV en de vrienden van de Toneelgroep Maastricht zich niet hadden gemeld, had Maastricht er geen seconde over nagedacht om voor 100.000 euro reclame te gaan maken voor de stad. Bastiaens draait de zaken dus compleet om.
Erger dan alle wat je toch wel geblunder mag noemen is dat de ton subsidie weggegooid geld is. Maastricht is al als stad het sterkste merk in Nederland, we hebben Amsterdam van de troon gestoten. De stad wordt al overlopen in december, niemand zit te wachten op nog meer drukte. In de stad wordt juist de discussie gevoerd dat we toe moeten naar verblijfstoerisme, naar kwaliteitstoerisme. In de winter met Magisch Maastricht en met André Rieu is de stad al meer dan vol. Beleeft de stad al het ene verkeersinfarct na het andere. En dan gaan we ook nog de wegen naar het Onze Lieve Vrouweplein extra belasten.
Tegen die achtergrond kun je elk gelegenheidsargument van de wethouder fileren. "De gemeente draagt relatief weinig bij. De totale kosten zijn 625.000 euro", schrijft Bastiaens. Ja, wat is veel? Voor Bastiaens is een tonnetje klein bier, nog minder, een kletske op zijn Maastrichts. Maar voor de echte Sint had hij vorig jaar overigens geen euro over. Daar konden niet 160 mensen kijken, maar stonden er 15.000 langs de kant.
Nog een argument: "Toneelgroep Maastricht voert de productie uit. Dat betekent dat lokaal talent, technici en creatieve makers aan een groot project kunnen meewerken." Wie ziet wat de Toneelgroep Maastricht allemaal aan grote projecten (Bokkenrijders, Het Geluk van Limburg) met groot succes weet neer te zetten, hoeft zich geen zorgen te maken dat de creatieve makers te weinig ervaring opdoen. Ook dat argument snijdt geen hout.
Uit de mouw van de wethouder rollen nog meer argumenten. "Het versterkt identiteit en trots. Een landelijke uitzending vanaf een iconische plek zoals het Onze Lieve Vrouwenplein draagt bij aan het beeld van Maastricht als warme, gastvrije cultuur- en kerststad. Door dit evenement staat het uniek historisch stadscentrum van Maastricht centraal alsook het mooie landschap in het Heuvelland." Het is taal die geschreven lijkt door chat-gpt. Maar ook hiervoor geldt: Maastricht staat al wijd en zijd op de kaart vanwege zijn unieke charme. Daarom komen er al te veel toeristen (4,5 miljoen per jaar) naar de stad. Waarom daar nog eens een ton subsidie tegenaan gooien, naar clubs die al draaien op belastinggeld?
Om het ontstane beeld tegen te spreken dat er sprake is van een besloten feestje in plaats van plek voor 1500 inwoners, somt de wethouder op naar wie de 160 (!) beschikbare plekken dan wel toe gaan. Dat is naar de KRO/NCRV en naar een aantal 'goede doelen', zoals de Voedselbank Maastricht, at-ease, de Knoevel en Samen voor Maastricht.
En de wethouder weet natuurlijk dat hij met die argumentatie de coalitie in de gemeenteraad weer aan zijn zijde heeft. Zeker omdat hij er deze keer ook nog een flinke scheut zelfreflectie bij doet. "Dat de tribune kleiner is dan eerst gecommuniceerd, is terecht iets waar mensen vragen over stellen. Ook is niet iedereen het ermee eens dat deze €100.000 niet naar andere initiatieven gaat. Daar moet eerlijk over gesproken worden. Het valt te betreuren dat de bijstelling niet in het collegevoorstel werd meegenomen."
Niet iedereen is het ermee een dat deze 100.000 euro niet naar andere initiatieven gaat. Het is in zichzelf juist: deze 100.000 euro had bijvoorbeeld ook rechtstreeks aan de Voedselbank gegeven kunnen worden. Dan hadden de mensen wat meer te eten gehad in de decembermaand in plaats van dat er zich een paar kunnen vergapen aan een kerststal van 625.000 euro.
Is dat het enige? Nee. Terwijl in Maastricht het college zoveel ambities heeft dat de ambtenarij die niet meer uitgevoerd krijgt, wordt met deze kerststal vooral aangegeven hoe opportunistisch gedacht wordt in het college. Ze zien een kans voorbij komen en hup, er wordt op die trein gesprongen. Behalve die 100.000 euro betekent het meewerken aan zo'n evenement weer een forse belasting erbij voor het ambtelijk apparaat. Dat is het tegenovergestelde van scherpere prioriteiten stellen, wat voor Maastricht veel noodzakelijker is. De gemeentesecretaris die het opnam voor zijn ambtenaren en het college de spiegel voorhield, kon per direct vertrekken.
Bastiaens zegt over de gebrekkige uitvoering van de vertolking van het Bijbelse verhaal in Maastricht (volgens cynici een uit de hand gelopen baby-borrel): "We zullen intern de tijd nemen om te bekijken hoe dit zo is kunnen lopen."
Bastiaens en ook de andere wethouders en de burgemeester kunnen daarvoor best eerst eens in de spiegel kijken. Waarom hebben we dit nu echt gedaan? Wat is onze drijfveer geweest? Wat is het onzichtbare deel van de ijsberg onder water die ons stuurt? Als je de stad strategisch wil besturen dan zou "Nee" ook een prima antwoord zijn geweest op het verzoek van de Toneelgroep Maastricht en de KRO/NCRV.
Het is duidelijk: de wijzen zijn nog niet aangekomen in Maastricht. Volgzame schaapjes zijn er al genoeg.
Lees hier de integrale antwoorden van wethouder Frans Bastiaens op vragen van De Nieuwe Ster:
Maurice Ubags
