Inhoudsopgave
Jarenlang was RTV Maastricht heer en meester onder de lokale omroepen in Zuid-Limburg. Niet omdat de zender in Maastricht nu zo uitermate goed presteerde, maar omdat de ‘vrijwilligerstelevisie’ in andere gemeenten in Zuid-Limburg niet om aan te zien was. Dan is de eenoog al snel koning. Totdat plotseling de lokale omroep in Meerssen (MeerVandaag) een vijftal jaren geleden de zender Heuvelland Vandaag oprichtte.
EEN ANALYSE
De achterliggende gedachte in de oprichting van Heuvelland Vandaag was om samen met de zenders TV Valkenburg en 3Heuvelland een streekomroep te vormen die uiteindelijk met RTV Maastricht in 2028 moet uitmonden in de ‘wettelijke’ streekomroep Maastricht/Heuvelland. De nieuwe zender had jonge, ambitieuze redacteuren, presentatoren en technici aan boord. Iedere dag - ook in het weekend - een nieuwsuitzending, variaprogramma’s en vooral geen negen-tot-vijf mentaliteit. Met iedere maand dat Heuvelland Vandaag bestond, werd RTV Maastricht een klein beetje minder de ‘grote meneer’ in lokaal omroepland van Zuid-Limburg. En dat stak.
Om de lokale omroepen een zetje in de rug te geven richting de te vormen streekomroep Maastricht/Heuvelland in 2028, stelt het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek ieder jaar 250.000 euro subsidie ter beschikking. Met dit geld moeten de lokale omroepen verder professionaliseren. Voorwaarde: de omroepen in één streek die de aanvraag doen, moeten samen het grootste deel van het voorzieningsgebied bestrijken. De afgelopen jaren deed Heuvelland Vandaag dat samen met RTV Maastricht en kwam het kwart miljoen richting Zuid-Limburg. Nadeel van zo’n subsidie is dat je er als omroep afhankelijk van wordt. Het geld mag namelijk alleen voor personeel worden ingezet om zo de zenders verder te professionaliseren. Zo’n grote pot met geld is een welkome aanvulling op de wettelijke 1,62 euro per huishouden die de overheid beschikbaar stelt voor een lokale omroep. Dit geld wordt via een ‘doorgeefconstructie’ via de gemeenten aan de lokale omroepen verstrekt. Gemeenten mogen vervolgens zelf bepalen of ze dit bedrag nog aanvullen. Ter vergelijk: de omroepen die onder Heuvelland Vandaag vallen kregen samen, inclusief de aanvulling, in totaal zo’n 80.000 euro en RTV Maastricht 400.000 euro.
Iedere keer ontstond bij de verdeling van het subsidiegeld gekissebis. RTV Maastricht werd penvoerder van het project, want zij waren nog steeds in hun ogen ‘de grote meneer’ en konden daardoor dus meer subsidie verlangen. In 2024 ontving Heuvelland Vandaag 90.000 euro uit de subsidiepot en RTV Maastricht 160.000 euro. Voor het jaar 2025 gooide Heuvelland Vandaag de kont tegen de krib en ontstond er een impasse over het te verdelen subsidiegeld. Zelfs brancheorganisatie Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) werd ingeschakeld om te bemiddelen in de impasse. Uiteindelijk kwamen de partijen eruit en werd het geld 50/50 verdeeld. Afspraken werden vastgelegd voor de komende jaren, zodat niet iedere keer weer gekissebis zou ontstaan. Uiteindelijk doel: samen toewerken naar streekomroep Maastricht/Heuvelland in 2028.
RTV Maastricht was plotseling niet meer de grote meneer. Ze werden kwalitatief en kwantitief op alle fronten door de nieuwe zender voorbijgestreefd. ‘Tom Poes bedenk een list’, moet men in de bestuurskamer en op de hoofdredactie van RTV Maastricht gedacht hebben.
Die list kwam vorige week, vlak voordat de subsidie voor 2026 en 2027 moest worden aangevraagd. Deze keer geldt de aanvraag voor twee jaar en betreft het dus een bedrag van een half miljoen euro. RTV Maastricht diende de aanvraag deze keer niet in met het samenwerkingsverband Heuvelland Vandaag, maar met 3Heuvelland (lokale omroep voor de gemeenten Gulpen-Wittem, Eijsden-Margraten en Vaals). Die zender had zich eerder uit het samenwerkingsverband teruggetrokken, maar gaf Heuvelland Vandaag wel nog de opdracht voor het maken van hun programma’s omdat ze daar zelf niet de kwaliteit voor in huis hebben. Met de gezamenlijke subsidieaanvraag van RTV Maastricht en 3Heuvelland werd Heuvelland Heuvelland Vandaag dus buitenspel gezet en ook de geldkraan aldaar dichtgedraaid. List gelukt.
Beide partijen gingen afgelopen dagen rollebollend over de straat. Verwijten over en weer en dreiging met rechtszaken. Heuvelland Vandaag spreekt van schofterig gedrag van RTV Maastricht en het eenzijdig verbreken van afspraken die in december vorig jaar zijn gemaakt. Onafhankelijk kwartiermaker Michiel Bosgra onderschrijft dit en legt een dag na de bekendmaking zijn functie per direct neer. Volgens de vertrekkende kwartiermaker ligt de schuld van de niet nagekomen afspraken in dit geval bij RTV Maastricht en 3Heuvelland. "De weg die zij nu zijn ingeslagen richting streekomroep werkt in mijn ogen niet. Afspraak is bij mij afspraak en als dat niet meer de basis is, houdt het op. Dan is het voor mij niet meer mogelijk om mijn werk naar behoren uit te voeren."
RTV Maastricht bijt van zich af door te stellen dat Heuvelland Vandaag geen partner in de gesprekken is, want zij hebben formeel geen zendmachtiging. Ze zijn dus een ‘productiebedrijf’. Ook dit veegt de kwartiermaker van tafel. "Ik zie Heuvelland Vandaag wel als een onderdeel van de publieke omroep in de streek en niet als een externe productie-maatschappij. Dat heb ik RTV Maastricht ook verschillende keren duidelijk gemaakt. Het is ontzettend jammer dat de opgebouwde journalistieke waarde van Heuvelland Vandaag nu terzijde wordt gelegd", liet Bosgra eerder aan De Nieuwe Ster weten.
Voor Heuvelland Vandaag valt dus waarschijnlijk het doek per 1 januari 2026 en zullen een zevental medewerkers hun baan verliezen. Het half miljoen gaat naar Maastricht en een klein deel van dat geld zal richting 3Heuvelland gaan als dank om Heuvelland Vandaag uit te schakelen. Pro forma roept RTV Maastricht dat ze nu ook samen met 3Heuvelland televisie gaan maken in de drie gemeenten die tot die zender behoren.
Heuvelland Vandaag vindt dat ze een rad voor ogen is gedraaid. RTV Maastricht ontkent dit: "Ook van stiekeme afspraken tussen RTV Maastricht en 3Heuvelland is geen sprake. Alle besluiten zijn genomen in overleg tussen de vier formele partners." Uiteindelijk zijn die wel gemaakt, want dat blijkt uit de ‘testweek’. Om in aanmerking te komen voor de subsidie moet de aanvragende zenders vooraf een 'testweek' ondergaan. In die week moeten de zenders minimaal een x-aantal eigen nieuwsberichten maken op hun nieuwswebsites. Verder moeten de aanvragers samen het merendeel van het bereik in het streekgebied omvatten. In het verleden werd dat gedaan door Heuvelland Vandaag (voor de omroepen in het Heuvelland) en RTV Maastricht. In juni van dit jaar werd tijdens de testweek voor de subsidie in 2026 en 2027 plotseling ook de website van 3Heuvelland met nieuwsberichten gevuld. Opmerkelijk: de redacteuren van RTV Maastricht schreven deze berichten. Achteraf gezien, vooropgezet plan van de omroep in Maastricht? Want als 3Heuvelland niet had meegedaan aan de testweek, hadden ze Heuvelland Vandaag niet kunnen uitsluiten bij de subsidieaanvraag. Die partij hadden ze dan nodig om het merendeel van het bereik in het streekgebied te halen.
Heuvelland Vandaag mag (conform de afspraken in december vorig jaar) dit jaar nog de programma’s produceren voor de omroepen in Heuvelland. De toekomst van de zender is daarna zeer onzeker doordat er geen subsidiegelden meer hun kant opkomen. Zeer kwalijk is een opmerking van de voorzitter van RTV Maastricht om Heuvelland Vandaag de mond te snoeren.
De Nieuwe Ster is in het bezit van een brief die voorzitter John Beckers van RTV Maastricht op 11 juli jl. aan de voorzitter van Heuvelland Vandaag stuurde. Dit was dus na de bekendmaking dat RTV Maastricht, Heuvelland Vandaag niet meer zal betrekken bij de subsidieaanvraag voor 2026 en 2027. Citaat uit de brief: "Ik herhaal dat RTV Maastricht van Heuvelland Vandaag verwacht dat zij tot aan het einde van dit jaar volgens afspraak de nieuwsproducten opleveren. Mocht u uw beschadigingsacties nu staken, dan zullen wij in het najaar in overweging nemen content bij Heuvelland Vandaag af te nemen voor de jaren 2026 en 2027." Was getekend, dr. J.J. Beckers, voorzitter KOZL/RTV Maastricht.
Met andere woorden: Als jullie je mond houden, krijgen jullie wellicht nog wat opdrachten (en dus geld) van ons volgend jaar. Dit ruikt op z'n zachtst gezegd naar chantage. Ook was een eis van RTV Maastricht dat in de afspraken die in december zijn gemaakt, werd vastgelegd dat Heuvelland Vandaag onder geen beding mocht samenwerken met Wat is loos in Mestreech?! en De Nieuwe Ster. Ook hier gebruikt RTV Maastricht weer een pressiemiddel om concurrentie in hun eigen zendgebied uit te schakelen. Dit geeft de zwakte van je eigen kunnen aan en heeft niets meer te maken met onafhankelijke journalistiek.
Een recent door Heuvelland Vandaag gestuurde 'bedelbrief' voor extra financiële ondersteuning aan de gemeentes Eijsden-Margraten, Vaals en Gulpen-Wittem, is volgens RTV Maastricht een van de redenen voor de vertrouwensbreuk."Aan deze drie gemeentes werd om subsidie gevraagd, dat dan ten koste zou gaan van geld aan 3Heuvelland, dat gezien de aanmerking als lokale omroep recht heeft op de subsidie." Een vreemde redenering, want iedereen heeft het recht om bij een gemeente aan te kloppen voor financiële ondersteuning. Of je het daadwerkelijk ook krijgt, is des gemeentes. Verder is het ook een gevalletje 'de pot verwijt de ketel', want ook RTV Maastricht klopt met regelmaat bij de gemeente aan voor extra financiële ondersteuning, bovenop de 300.000 euro die ze al jaarlijks ontvangen.
Hoe het nu verder moet met de vorming van de streekomroep Maastricht/Heuvelland is niet duidelijk. De NLPO en de kwartiermaker hebben hun handen al afgetrokken van dit wespennest. Wel is duidelijk dat de besturen van de zenders niet in het belang van de kijker opereren, maar dat het subsidiegeld regeert.
Ondanks herhaalde verzoeken wil RTV Maastricht niet reageren op vragen van De Nieuwe Ster. Het blijft bij een redactioneel artikel op hun eigen website, dat dinsdagmiddag laat ook als persverklaring naar buiten wordt gebracht. Ook de jaarstukken van 2024 geeft de omroep niet vrij ter inzage. Dat is op z’n minst opmerkelijk te noemen. Want als je 400.000 euro publiek geld in 2024 ontvangt, mag je daarover ook wat meer dan de minimaal verplichte verantwoording afleggen tegenover de belastingbetaler in Maastricht.
De gemeente Maastricht, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Vaals, Meerssen en Valkenburg aan de Geul zijn in mijn ogen nu aan zet om deze televisieoorlog tot een einde te brengen.
UPDATE 16 juli 16.15 uur
Burgemeester Daan Prevoo van Valkenburg aan de Geul heeft kenbaar gemaakt dat hij de impasse rond streekomroep wil doorbreken. Hij nodigt hiervoor de besturen van alle betrokken lokale omroepen uit voor een bestuurlijk overleg na de zomervakantie. De burgemeester waarschuwt dat de regio zich onmogelijk maakt als het overleg blijft vastlopen. “Ik wil voorkomen dat dit een klucht gaat worden in Zuid-Limburg, terwijl er elders wél voortgang wordt geboekt. Ik zou graag willen dat zich al voor de deadline van 1 januari 2028 een streekomroep Maastricht-Heuvelland heeft gevormd. Een toekomstbestendige en kwalitatieve streekomroep met een evenredige vertegenwoordiging in stad en heuvelland.”
UPDATE 17 juli 14.36 uur
Inmiddels hebben ook 24 van de 30 raadsfracties in de vijf Heuvellandgemeenten in een gezamenlijk brief hun ongenoegen uitgesproken over de gang van zaken. Ze roepen alle partijen in dit conflict op om geen onomkeerbare besluiten te nemen en met elkaar aan tafel te gaan met of zonder onafhankelijk bemiddelaar.
Maurice van der Linden
Maurice van der Linden
Van onze partner
