Inhoudsopgave
Op 4 juni jongstleden presenteerde Bert Jongen zijn vierde boek in Boekhandel Dominicanen. In Onbeperkt succesvol – Leven met een fysieke beperking komen twintig inspirerende mensen aan het woord die hebben aangetoond dat je met een handicap kunt meedoen aan de top. Bert werd zelf met een lichamelijke beperking geboren en wil lotgenoten met het boek inspireren om niet bij de pakken neer te zitten. Ook wil hij potentiële werkgevers met een andere bril naar mensen met een beperking laten kijken. Wat zouden die mensen wél kunnen betekenen voor een bedrijf, in plaats van dat we alleen kijken naar wat ze niet kunnen?
Dertien jaar geleden schreef de Maastrichtenaar al een soortgelijk boek. Onder dezelfde titel en ook met twintig mensen aan het woord die hun verhaal vertelden. Aanleiding om nu weer zo’n boek te schrijven was het simpele feit dat Bert concludeerde dat in de afgelopen dertien jaar eigenlijk niets is veranderd. “Slechts 14,7% van alle bedrijven in Nederland heeft mensen met een beperking in dienst”, benadrukt hij. “Er zijn 600.000 mensen met een beperking die kunnen werken. Bij veertig procent van hen lukt dat echter maar. Hoezo een overspannen arbeidsmarkt? Ja, natuurlijk is het even zoeken wie waar aan de slag kan. Iemand in een rolstoel kan niet in de horecabediening werken, maar er zijn volop andere mogelijkheden.
Andere kant van de medaille
“Wij worden nog steeds gezien als mensen die ziek, zwak en misselijk zijn”, zegt Bert. “Met de verhalen van de mensen in het boek wil ik de andere kant van de medaille laten zien.” Bert werd zelf halfzijdig verlamd geboren. Hij ging naar de kleuterschool, maar toen hij de overstap naar de lagere school moest maken, werd hij nergens toegelaten. “De scholen waren bang dat ik misschien op het speelplein kon vallen en dat risico wilden ze niet nemen. Natuurlijk, het waren de jaren zestig van vorige eeuw. Een heel andere tijd, maar nog steeds volgen er naar schatting 70.000 kinderen met een beperking geen onderwijs. Het zijn de zogenoemde ‘thuiszitters’. Nadat ik maanden thuis had gezeten, schreef mijn moeder een brief aan koningin Juliana met de vraag om hulp. Na weken stond er plotseling een ambtenaar van Sociale Zaken bij ons op de stoep. Hij begon op mijn moeder te schelden waarom ze niet naar hem was gekomen. Ik denk niet dat Juliana zich er zelf mee heeft bemoeid, maar het was duidelijk dat vanuit Den Haag een signaal naar Maastricht was gegaan. In ieder geval werd ik niet veel later toegelaten op een mytylschool en tevens revalidatieoord. De voorloper van Franciscusoord en het huidige Adelante. Ik zat daar in een klas met kinderen met een lichamelijke, geestelijke en dubbele handicap. Toen ik zes jaar was besefte ik voor het eerst dat ik anders was dan anderen en niet overal werd geaccepteerd. Voor mij is dat het grootste trauma in mijn leven.”
Knokken, knokken, knokken
Maar Bert is een doorzetter. Na de lagere school en de mavo op de mytylschool stapte hij over naar het reguliere onderwijs. Hij rondde met succes de havo en het atheneum af en ging sociologie studeren in Nijmegen. Daarnaast werd hij freelance journalist en is inmiddels al meer dan 30 jaar actief in de Maastrichtse politiek. Als raadslid en van 2018 tot 2022 als wethouder. Hoewel hij zelf ook een inspirerend verhaal heeft, koos hij ervoor zijn eigen verhaal niet op te nemen in het boek. “Nee, het gaat niet om mijn verhaal, ik wil graag anderen laten vertellen dat het knokken, knokken, knokken is om aan de bak te komen.” In het boek komen niet de minsten aan het woord. Marylene Smeets is juriste op het gebied van mensenrechten bij de Verenigde Naties in New York, Martin Visser is chef van de Financiële Telegraaf en Economisch commentator op radio en tv. Sam Schröder is een Limburgse rolstoeltennisspeler. Hij won zes grandslamtitels in het enkelspel en acht in het dubbelspel. Tijdens de Paralympische Spelen in Tokio won hij goud en zilver.
‘Aan de laatste mem’
Is Maastricht eigenlijk een gastvriendelijke stad voor mensen met een beperking? Na een korte denkpauze zegt Bert volmondig ‘nee’. “Maar ik moet daar wel een kanttekening bij maken. Maastricht is een historische stad, waar de straten in het centrum gemaakt zijn van kinderkopjes. Dat is natuurlijk een drama voor rolstoelgebruikers, maar daar kun je verder weinig aan veranderen. Wat me wel opvalt is dat de meeste horecagelegenheden hun toilet of op de eerste verdieping hebben of in de kelder. Er wordt door de ondernemers niet bij stilgestaan wat dit betekent voor mensen met een beperking. Het zou mooi zijn als de horeca in ieder geval een toilet gelijkvloers zou hebben. Ik kom net terug uit Engeland en daar is alles veel beter gefaciliteerd. In Nederland hangen we ‘aan de laatste mem’.”
Afscheid uit politiek?
Bert is 69 jaar en de vraag dient zich aan wanneer hij gaat genieten van helemaal niets doen? “Nooit”, zegt hij resoluut. “Na mijn wethouderschap wilde ik niet van zeventig/tachtig uur werk per week naar nul uur per week. Daarom ben ik als raadslid doorgegaan. Maar het zou zomaar eens kunnen dat dit mijn laatste termijn is. Als er goede jonge opvolgers binnen de partij zijn, draag ik graag het stokje over. En dan ga ik mijn volgende boek schrijven. Dat wordt er een over de stad Maastricht.
Onbeperkt succesvol is te verkrijgen bij Boekhandel Dominicanen en de erkende boekhandel. Rechtstreeks bestellen bij Bert Jongen kan ook via zijn e-mailadres.
Dit verhaal verscheen eerder in het stadsmagazine van De Nieuwe Ster
