Fokke: onderzoek nodig naar alle rechtstreekse subsidies

Inhoudsopgave

Wethouder Manon Fokke (financiën, subsidies) kondigt een onderzoek aan naar alle subsidies die de gemeente heeft opgenomen in haar begroting voor 2026 en verder. Gekeken wordt of de begrotingssubsidies voldoen aan een recente uitspraak van de Raad van State. Per subsidie zal het oordeel of de subsidie door de beugel kan onderbouwd worden.

In die uitspraak van de Raad van State wordt bepaald dat subsidies niet rechtstreeks mogen worden toegekend aan één stichting, instelling, organisatie, rechtspersoon of vereniging als er sprake is van meerdere aanbieders. Dat is aan de orde als er sprake is van schaarste: te weinig subsidiegelden om alle aanvragen te honoreren.

Fokke: "Voor de gemeente Maastricht betekent dit dat we in kaart brengen wat de gevolgen zijn en hoe om te gaan met de bestaande begrotingssubsidies. Vooralsnog zijn de middelen in het financieel kader 2026 opgenomen. Per subsidie wordt zorgvuldig bekeken en onderbouwd of zij voldoen aan de door de Raad van State gestelde criteria."

Gelijkheidsbeginsel
Het is een juridisch lastig te lezen brief aan de gemeenteraad, die wethouder Manon Fokke heeft verstuurd, maar de consequenties kunnen groot zijn. Alle partijen die jaarlijks subsidie ontvangen, kunnen daarvoor straks concurrentie krijgen en lopen het risico hun subsidie te verliezen. De Raad van State wil dat het gelijkheidsbeginsel ook voor subsidies wordt toegepast: iedereen moet dezelfde kansen krijgen.

Aparte procedure
De kern van de die uitspraak is dat voor zo'n subsidie - die vaak al jaren zonder verdere discussie min of meer automatisch wordt toegekend - voortaan eerst gekeken moet worden of er ook andere aanbieders of mededingers zijn de hetzelfde kunnen doen voor de gemeente. Per subsidie moet de gemeente dat onderzoeken en een aparte procedure inrichten voor de mededinging.

Fokke: "Alleen wanneer bij voorbaat vaststaat, of redelijkerwijs mag worden aangenomen, dat op basis van ‘objectieve, toetsbare en redelijke criteria’ slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt, dan mag een subsidie worden toegekend zonder openstelling voor mededinging."

Bestrijden exclusiviteit
Uit de raadsbrief: "In dat geval dient namelijk de subsidieverstrekker het voornemen tot het verstrekken van een subsidie minimaal acht weken van tevoren openbaar te maken en gemotiveerd toe te lichten waarom slechts één partij als serieuze gegadigde kan worden aangemerkt. Dit biedt andere potentiële belangstellenden de mogelijkheid om te bestrijden dat sprake is van exclusiviteit of om te beargumenteren dat ook zij aan de gestelde criteria voldoen."

Verzoek van Complex
Saillant voor Maastricht is dat de uitspraak ook raakt aan de kwestie van de subsidie aan de Muziekgieterij, waarvan de rechter op verzoek van Complex heeft bepaald dat die ten onrechte is verstrekt. In de uitspraak die speelt in de gemeente Peel en Maas gaat het uiteraard om twee andere namen, maar de analogie is treffend: "Vorkmeer (lees: de Muziekgieterij, red.) heeft echter de subsidiabele activiteiten van 1 januari 2024 tot de datum van deze uitspraak verricht en Negen (lees: Complex, red.) kan deze activiteiten niet met terugwerkende kracht ook verrichten. Negen kan dus niet alsnog in aanmerking komen voor subsidiëring in de voorbije periode. Het is niet gebleken dat Vorkmeer enig aandeel had in het niet in acht nemen van de mededingingsnormen door het college. Het terugvorderen van de door Vorkmeer ontvangen subsidiegelden zou daarom onevenredige effecten kunnen hebben."

Hoger beroep
In Maastricht is het college onder aanvoering van verantwoordelijk wethouder Frans Bastiaens in hoger beroep gegaan in de zaak die door Complex is aangespannen en in eerste instantie is gewonnen.

De gemeente Maastricht heeft nog niet gereageerd op vragen van De Nieuwe Ster om welke subsidies het allemaal kan gaan en welke grote instellingen, stichtingen, musea, verenigingen en organisaties zich zorgen moeten maken.