Inhoudsopgave
Op 4 januari 1812 lag de bijna drieëndertigjarige weduwe Isabella Wijckmans in barensnood in haar woning op de Moesmarkt, zoals het Sint Amorsplein toen heette. Maastricht was op dat moment de hoofdstad van het département de la Meuse-Inférieure (departement Nedermaas), één van de departementen binnen het Franse keizerrijk van Napoleon I. In 1815 onderging het toen inmiddels voormalige Franse departement enkele gebiedswijzigingen, en werd het omgevormd tot de provincie Limburg binnen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Deze provincie uit 1815 betreft het tegenwoordige Belgisch-Limburg en Nederlands-Limburg. Het was winter toen Isabella in barensnood lag. Het zal geen gemakkelijke periode voor haar zijn geweest. Negen maanden en bijna twee weken eerder was haar echtgenoot, de tweeënveertigjarige brouwersknecht Hendrik Adriaens, overleden. Ze was met minstens één kind van Hendrik achtergebleven als jonge weduwe.
Isabella bevalt van een zoon
Op de genoemde datum 4 januari 1812 beviel Isabella van een zoon. Ze vernoemde deze zoon naar haar overleden echtgenoot, zodat hij de naam Hendrik kreeg. Het was redelijk gebruikelijk om een zoon die ná het overlijden van de vader ter wereld kwam, te vernoemen naar de vader. Mogelijk dat Isabella er alles aan wilde doen om haar zoon een wettige status te geven, door de indruk te wekken dat hij verwekt zou zijn door Hendrik Adriaens. Echter, de ambtenaar van de burgerlijke stand geloofde er niets van. Hij zorgde ervoor dat de kleine Hendrik geen familierechtelijke betrekking kreeg met de overleden echtgenoot van zijn moeder. Hendrik zou daarom verder door het leven gaan als Hendrik Wijckmans. Tegenwoordig is in het Burgerlijk Wetboek bepaald dat als een vrouw binnen 306 dagen ná het overlijden van haar echtgenoot van een kind bevalt, dat dan de overleden echtgenoot geacht wordt de vader van het kind te zijn.
Wie was de vader van Hendrik Wijckmans?
Was Hendrik Wijckmans wel of niet een zoon van Hendrik Adriaens? We zullen het nooit weten, maar het zal niet erg waarschijnlijk zijn geweest. Een theorie die meer geloofwaardig is, is dat de jonge weduwe Isabella Wijckmans zich vrij snel na het overlijden van haar echtgenoot wellicht heeft laten troosten door één van haar gasten. Volgens de geboorteakte van haar zoon Hendrik was zij namelijk herbergierster van beroep. Isabella Wijckmans was overigens een vrouw die er niet graag gras over liet groeien. Een maand nadat ze van haar zoon Hendrik was bevallen, trouwde ze met de negenentwintigjarige in Valkenburg geboren slagersknecht Pieter Vaessen, met wie ze ook kinderen zou krijgen. Zo zou Isabella uiteindelijk van (minstens) drie verschillende mannen kinderen hebben. Tot overmaat van ramp overleed in het jaar dat zij van haar zoon Hendrik beviel, haar zoontje Peter Adriaens. Dit jongetje sloot op 3 augustus 1812 voor eeuwig zijn ogen. Hij was niet ouder dan vier jaar geworden.
Wie was Isabella Wijckmans?
Isabella werd op 28 januari 1779 gedoopt in de kerk van Amby. De pastoor van Amby noteerde in het doopregister dat de vader Joannes Weijckmans heette. De familienaam werd dus op een andere manier geschreven. De moeder heette Elisabeth Bollen. Hoe liep het verder af met Isabella Wijckmans, die lustige Witwe (de vrolijke weduwe). In 1847, ze woonde toen inmiddels in de Wolfstraat, werd ze ziek en overgebracht naar het ziekenhuis Calvariënberg in de Abtstraat. Daar overleed ze op 9 april van dat jaar, achtenzestig jaar oud. Zes jaar eerder, in 1841, was haar zoon Hendrik Wijckmans met Anna Barbara Rameckers in het huwelijk getreden. Het echtpaar Wijckmans-Rameckers zou zorgen voor een zeer uitgebreid Maastrichts nageslacht. Een aanzienlijk deel van alle Maastrichtenaren met de naam Wijckmans stamt dus af van Isabella Wijckmans.
