Inhoudsopgave
De Vlaamse schrijver Herman Brusselmans schreef ooit:
“Het kerkhof ligt vol met mensen die ooit gedacht hebben: gelukkig lig ik hier niet.”
Waarschijnlijk denkt u dit ook, maar uiteindelijk zullen we er toch terechtkomen. Nu hebben we wel de mogelijkheid om het te omzeilen door ons bijvoorbeeld te laten cremeren, te laten resomeren - ook wel alkalische hydrolyse, watercrematie of Aquameren genoemd - of ons lichaam aan de medische wetenschap ter beschikking te stellen.
Sinds januari 2025 biedt het Rouw- en Gedenkpark Tongerseweg (voorheen Algemene Begraafplaats Tongerseweg) in Maastricht een andere optie aan, namelijk de mogelijkheid tot natuurlijker begraven. Deze milieuvriendelijke en duurzame vorm van begraven sluit aan bij de wens van steeds meer mensen om op een natuurlijke manier afscheid te nemen.
Nylon panty’s
Bij natuurlijker begraven wordt het graf opgenomen in een natuurlijke omgeving, zonder traditionele grafstenen of monumenten. De graven zijn willekeurig verspreid over een natuurlijk terrein. Elk graf heeft unieke GPS-coördinaten, zodat nabestaanden de plek eenvoudig kunnen terugvinden. Het gebruik van biologisch afbreekbare materialen voor kist, urn én kleding waarmee de overledene wordt begraven, is verplicht. Nylon panty’s zijn bijvoorbeeld uit den boze. Het terrein wordt onderhouden door de gemeente, waardoor nabestaanden geen onderhoud hoeven te verrichten.
Er is nog niemand begraven
De (toekomstige) graven worden aangegeven met paaltjes met daarop het nummer 1 tot en met 100. Maar na de officiële opening door wethouder John Aarts (VVD) op 29 november vorig jaar, is er nog niemand op het voor natuurlijker begraven bestemde gedeelte, in de schaduw van de hoge communicatietoren in Daalhof tussen de Trichterbaan en de Planetenhof, begraven.
Vijf maanden later
Tijd om vijf maanden later eens te informeren op het kantoor van het Rouw- en Gedenkpark of er in Maastricht überhaupt interesse is voor het natuurlijker begraven? De allround medewerker en beheerder, Richard Satijn en Shirley Willems, glimlachen als ze de vraag gesteld krijgen of er überhaupt wel interesse is voor natuurlijker begraven. Richard: “Er is zeker interesse voor natuurlijker begraven. We hebben al ongeveer 20 reserveringen. Dat wil zeggen dat mensen bewust gekozen hebben om op een bepaalde plek natuurlijker te worden begraven.
Iedere plek is voorzien van een nummer. Meestal kiezen de geïnteresseerden een nummer waar ze een speciale band mee hebben. Denk bijvoorbeeld aan een huisnummer waar ze altijd gewoond hebben, een geboorte- of huwelijksjaar, hun leeftijd of gewoon omdat het hun geluksnummer was. Soms kiezen ze ook een bepaald nummer, omdat ze precies op die plaats, bijvoorbeeld naast een boom, willen liggen. Op dit moment (eind april 2025), is het inderdaad zo dat nog niemand natuurlijker is begraven op het Rouw- en gedenkpark Maastricht. Alle geïnteresseerden leven gelukkig nog, maar dat er in de nabije toekomst mensen natuurlijker worden begraven is zeker.”
Overweldigende belangstelling
“Op zich lijken twintig reserveringen in pakweg vijf maanden niet veel", vertelt Shirley. "Maar bedenk dat we normaal ongeveer drie tot vier reserveringen per jaar hebben. Dus twintig reserveringen voor natuurlijker begraven in nog geen half jaar is best veel. Wat ik ook merk, is dat mensen die reserveren voor natuurlijker begraven bewust daarover hebben nagedacht en dit besproken hebben met hun familie. Ook het feit dat dit graf niet onderhouden hoeft te worden door familie of kinderen speelt daarbij een belangrijke rol.”
Reserveren kan
Reserveren is dus mogelijk, maar ook als iemand onverwachts overlijdt kan hij of zij begraven worden in de weide die bestemd is voor natuurlijker begraven. Maar dan uiteraard niet op de reeds gereserveerde plaatsen. Op het moment dat een persoon natuurlijker begraven wordt, zal dit zichtbaar zijn, omdat dit graf gemarkeerd wordt met een boomschijf met persoonlijke inscriptie.
1668 euro
De grafrechten voor deze natuurlijke plek verschillen niet van de andere gebruikelijke graven. Voor twintig jaar zijn de grafkosten 1668 euro. Voor vijftig jaar grafrechten betaal je 4168 euro. Verlenging van deze termijn is te zijner tijd ook mogelijk.
Betaalbaar voor iedereen
Shirley: “Bij het tot stand komen van dit gedeelte van onze begraafplaats hebben wij vooraf uitvoerig gekeken hoe het op andere plaatsen is geregeld in onze regio. Wat wij vooral nastreven is dat het betaalbaar moet zijn voor iedereen. Op andere plekken waar natuurlijker begraven mogelijk is, bijvoorbeeld in Eygelshoven, Ulestraten of Bergerbos (Sint Odiliënberg), zijn de kosten veel hoger. Je zit daar rond de 4500 euro voor de grafrechten. Wij hebben gekozen om natuurlijker begraven aan te wijzen als een B-locatie. Dat betekent dat vrijwel alle grote uitvaartverzekeringen deze grafrechten vergoeden.”
Bomen
Op het veld waar natuurlijker begraven mogelijk is, zijn ongeveer twintig voornamelijk notenbomen geplant, zoals bijvoorbeeld de Japanse Keizereik, de Tamme Kastanje, de gewone en de zwarte walnoot, de hangende Zilverlinde en twee beukenbomen. Deze bomen hebben voor veel mensen ook een symbolische betekenis. Zo staat de eik bijvoorbeeld voor kracht. Sommige overledenen kiezen daarom bewust voor een plekje bij een eik of voor een andere boom die hen aanspreekt.
Op het grafveld wordt verder een bloemenmengsel van wilde bloemen gezaaid. Als deze bloemen in bloei staan, zouden mensen deze bloemen kunnen plukken om daarmee het graf van hun dierbaren te voorzien.
Transformatie
De introductie van natuurlijker begraven maakt deel uit van de transformatie van de begraafplaats aan de Tongerseweg tot een multifunctioneel Rouw- en gedenkpark. Deze herontwikkeling omvat onder andere de aanleg van een herdenkingsbos, uitbreiding van Islamitische en Armeense graven, en de toevoeging van de Memorial Cube – een innovatief columbarium voor het bewaren van as. Het park wordt daarnaast opengesteld voor kunstzinnige en culturele evenementen.
Van onze partner
Van onze partner
