Inhoudsopgave
Als je zoals ik grijs begint te worden, kun je uit eigen ervaring al vertellen over 'vroeger'. In 1990 (ik was in 1988 afgestudeerd aan de academie voor de journalistiek) begon ik op vrijdag en in de weekends als werkstudent te werken bij het Limburgs Dagblad in de Stationsstraat. Servé Overhof, Ber Dohmen, Pierre Rousseau en Wim Dragstra vormden de stadsredactie. Die redactie was toen groter dan de afdeling voorlichting van de gemeente.
Door Maurice Ubags
In 35 jaar is veel veranderd. Nu is die verhouding tussen journalisten en voorlichters compleet anders: de stadsredacties van bijvoorbeeld De Limburger, De Nieuwe Ster en RTV Maastricht bestaan nog steeds uit twee tot vier, vijf mensen, terwijl de afdeling communicatie van de gemeente gegroeid is naar 35 fte, zoals uit de meest recente vacature blijkt. Journalisten zijn definitief 'outnumbered' door communicatie-professionals.
Hoe ging dat vroeger, met drie fte bij de gemeentelijke voorlichting?
Pieter, Nico en Carla
De afdeling voorlichting bestond uit Pieter Beek, Nico Prick en Carla Wetzels. Pieter Beek (oud-journalist van de regionale omroep) zat bij de collegevergaderingen en wist zodoende alles wat inhoudelijk speelde en hoe zaken politiek lagen. Nico Prick en Carla Wetzels konden we vragen stellen over alles wat met de gemeentelijke operatie van doen had. Dat was toen nog inclusief diensten en gemeentelijke bedrijven als de stadsbus, de nutsbedrijven, de groenvoorziening en andere uitvoerende afdelingen. Als je Nico of Carla belde, sloten zij het antwoord intern kort en kreeg je te horen hoe het precies zat. Hun telefoonnummers kende je uiteraard uit je hoofd. Tegen vier uur 's middags belde de jongste bediende op de redactie overigens ook nog de wachtcommandanten van de rijkspolitieposten om te horen of er nog wat gebeurd was. Maar dat terzijde.
Terugbellen
Op actuele vragen die zo in de loop van een dag naar voren kwamen, wilde je als stadsverslaggever graag een inhoudelijk of soms ook politiek antwoord van de wethouder hebben. Dan belde je met de secretaresse van de wethouder. Die verbond je of meteen door, of die gaf aan hoe laat je het nog eens moest proberen of die noteerde alvast de vraag en beloofde de wethouder te laten terugbellen. Vervolgens kreeg je later op de dag een belletje van de wethouder. "Ja, hier met Jan Hoen..." Haast was er niet echt bij: er was maar één deadline voor de journalist. Die lag in het begin van de nacht, net voordat de persen begonnen te draaien. Nieuws op internet bestond nog niet. Iedereen las de krant.
BCA
De filosofische uitspraak 'Ik denk, dus ik ben' kan voor de gemeente nu vertaald worden in 'Wij communiceren, dus wij zijn'. De gemeente ís communicatie. Communicatie is steeds belangrijker geworden. Wethouders - die een overvolle agenda hebben - kregen allemaal hun eigen 'bestuurs- en communicatie-adviseur', de BCA in jargon. De burgemeester kreeg een speechschrijver.
Toename
De gemeente veranderde zelf: veel operationele diensten werden gestopt en voortaan uitbesteed (stadsbus, nutsbedrijven, groenvoorziening, vuil ophalen), terwijl er veel landelijke taken (vooral sociaal beleid) vanuit Den Haag over de heg werden gegooid. Dat leidde tot een enorme toename van veel hoger opgeleide beleidsambtenaren. Inmiddels telt Maastricht 1900 ambtenaren.
Beleid
Al dat beleid van al die beleidsambtenaren moet ook gecommuniceerd worden aan de burgers. Of het nu gaat om de regels over het ophalen van het huisvuil, over stoken op windstille dagen, over de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), over alle subsidies die je kunt aanvragen, over wegafsluitingen, over het aanvragen van de energietoeslag, over inspraakmogelijkheden, over de hard cups met carnaval, over wat de gemeente doet aan veiligheid of aan armoedebeleid: hoe bereik je de mensen die het nodig hebben? De lijst is bijna oneindig.
Kanalen
En dat is nog niet alles. Het aantal media in de stad en het aantal kanalen is fors toegenomen. Vroeger had je twee kranten en de regionale radio-omroep die het nieuws volgden. Nu zijn bijvoorbeeld ook RTV Maastricht, Wat is Loos? en De Nieuwe Ster erbij gekomen. Meer redacties, meer vragen.
Social Media
Maar ook op internet veel meer kanalen waar de gemeente wat mee moet: social media. Wat doe je eigenlijk op social media? Moet je alles wat daar over Maastricht gezegd wordt bewaken? Moet je dan ook social media-experts daarop laten reageren als de discussies online de verkeerde kant op gaan? Internet is er nu ook intern: intranet. Daar kijken ook weer communicatiemensen naar. Intranet bestond 35 jaar geleden niet.
Specialisten
De afdeling communicatie is de afgelopen 35 jaar gestaag uitgebreid. Van 3 fte naar 35 fte. Van drie generalisten, naar heel veel specialisten. De regelgeving is veel complexer geworden, terwijl de samenleving, de lokale politiek en de journalistiek snellere antwoorden wil hebben. De wethouders willen uiteraard zo gunstig mogelijk in de pers komen. Op het juiste moment met de juiste boodschap komen is dan cruciaal. Dat vergt een slimme communicatiestrategie. Dat kost tijd.
Speerpunt
Waar communicatie vroeger veel meer dienend aan het bestuur en aan de paar lokale journalisten werkte, is communicatie nu een belangrijk strategisch speerpunt geworden. "Geopereerd wordt vanuit het hart van het beleidsproces. Samen brengen wij een beweging in de stad op gang." Communicatiespecialisten zijn in onze tijd de hogepriesters van de samenleving geworden.
Vacature
Het is interessant om de vacaturetekst eens te lezen van de 'senior communicatie-adviseur' die nu gezocht wordt. Voor 40 uur tegen een maximumsalaris van 7.128 euro bruto per maand, plus 17.05% individueel keuzebudget. Enkele passages daaruit geven aan hoe voorlichting van een driemansformatie is gegroeid naar een complexe operatie.
Complex
Ben jij die die gezagsvolle, overtuigende, adviseur die complexe vraagstukken omzet in een heldere communicatiestrategie en vervolgens als meewerkend voorman een succesvolle uitvoering leidt?
Clusters
Het team Communicatie is onderdeel van de afdeling Mens & Organisatie en telt 35 collega's in 3 clusters: bestuurscommunicatie, beleidscommunicatie (jouw plek) en media & productie. De clusters hebben een coördinator, het team wordt geleid door 1 teammanager.
'Samen maken we het verschil', is ons motto. Samen met vak- en beleidscollega's in de organisatie veroorzaken we een beweging in de stad. Ons aandeel daarin is gericht op het optimaal bereiken van alle doelgroepen, met maximaal begrip voor de boodschap die we willen overbrengen. Maatschappelijk resultaat is altijd een samenspel van inhoud en communicatie. Daarom opereren wij vanuit het hart van het beleidsproces.
AI
In deze functie werk je veel met strategische teksten. Kunstmatige intelligentie speelt daarbij een steeds grotere rol – als je het slim en veilig inzet, kan het jouw werk verrijken en versnellen. Je rol als adviseur verandert mee: van redder in nood die vaak zelf de pen ter hand neemt, naar vakexpert die ook anderen helpt AI effectief in te zetten. Daarom zijn we benieuwd naar jouw ervaring met AI.
Levensritme
Het bereiken van alle doelgroepen in de samenleving gaat makkelijker als ons team een afspiegeling daarvan is. En eerlijk is eerlijk: daar slagen we maar beperkt in. Daarom moedigen we sollicitanten van diverse culturele of sociale achtergronden aan om te reageren. We bieden maatwerk bij het levensritme dat daarbij kan horen.
Inclusief
Persoonlijke en professionele ontwikkeling van onze medewerkers vinden we belangrijk. Dit stimuleren en faciliteren we dan ook onder andere door opleiding, training en doorgroeimogelijkheden. We hebben oog voor jouw behoeften en streven naar een gezond, veilig en inclusief werkklimaat voor iedereen. Het maakt voor ons niet uit waar je geboren bent, waar je in gelooft, van wie je houdt of wat het ook is dat jou ‘anders’ maakt. We zijn ervan overtuigd dat onderlinge verschillen ons juist sterker maken. We streven naar een organisatiecultuur waarin verschillen worden erkend, gewaardeerd én benut.
Termijn
De termijn om te reageren op deze vacature is inmiddels een dag gesloten. Maar er komen ongetwijfeld nieuwe baanopeningen, zoals de Belgen zeggen. Op mijn 58e zou ik nog zo'n 9 jaar mee moeten kunnen in de lokale journalistiek. Als ik met pensioen ga, vermoed ik dat communicatie bij de gemeente zeker 40 fte zal tellen.
Van onze partner
