L1: De oneerlijke concurrentiestrijd is groter dan ooit

Inhoudsopgave

"De concurrentiestrijd is groter dan ooit." Dat meldt directeur Branko Eijssen van L1 in het jaarverslag over 2024. Eijssen laat daarmee zien dat hij een totaal verkeerd begrip heeft van wat de kerntaak van een publieke omroep is. Daarover later meer.

OPINIE

Het is vele opzichten een opmerkelijk jaarverslag. Waar L1 toch vooral in het nieuws komt vanwege bestuurlijke problemen, een richtingenstrijd op de redactie en het maar niet kunnen vinden van een nieuwe hoofdredacteur, stralen directeur en raad van commissarissen in het jaarverslag een EO-achtige blijheid uit. Maar niet iedereen is zo happy.

Tegenstanders
Om te beginnen met de opmerking van Eijssen dat de "concurrentiestrijd groter is dan ooit". Hij bedoelt de strijd om de mediagebruiker, om de lezers, kijkers en luisteraars. Het probleem zit erin dat Eijssen denkt vanuit concurrentie. Als je zo denkt, heb je kennelijk tegenstanders, denk je in marktaandelen, in het vergroten van kansen voor commerciële inkomsten. Concurrentie met wie? Met zijn voormalige werkgever Mediahuis Zuid, uitgever van De Limburger? Met Nu.nl? Met de landelijke kranten? Met nieuws op X, Facebook, TikTok? Met influencers? Met de lokale omroepen? Met lokale magazines in Limburg?

Privaat
Hoe durf je over een concurrentiestrijd te spreken als je zelf 14,2 miljoen euro subsidie krijgt op 1 januari? De juiste samenvatting zou zijn: de oneerlijke concurrentiestrijd is groter dan ooit. Waar Eijssen op 1 januari kan beschikken over 14,2 miljoen euro subsidie om te beginnen, moeten de private uitgevers elke euro zelf verdienen, op de advertentie- en lezersmarkt. Waar L1 een resultaat van 0 euro mag hebben, moet een private uitgever een gezond rendement nastreven om investeringen in de toekomst te kunnen blijven doen.

Gratis
Ter vergelijking: L1 brengt inmiddels 111 medewerkers in het veld, van wie niemand zich zorgen hoeft te maken of de salarissen betaald worden. Zolang je 14,2 miljoen euro kunt delen door 12 maanden en met je kosten daaronder blijft, is er geld. Dat is makkelijk. Mediahuis Zuid heeft nog geen 200 fte meer. Het verschil met De Limburger wordt steeds kleiner. De gesubsidieerde organisatie kan het privaat initiatief steeds meer in de wielen rijden. Steeds meer dezelfde content brengen, maar dan gratis.

Belang
Eijssen moet helemaal niet willen concurreren: je moet nadenken wat je publieke taak is als nieuwsorganisatie, als omroep. Welke journalistieke verhalen en welke programma's je wil maken? Bij je nieuwsaanbod horen ook programma's die door de particuliere markt financieel niet uit kunnen, omdat ze te duur zijn en te weinig opleveren in termen van adverteerders of abonnees. En bij die programma's voor vaker een kleinere doelgroep voer je dus geen concurrentie: je accepteert dat er (veel) minder bereik is, maar je maakt de programma's omwille van het belang ervan. Dat is nu precies de kerntaak van een publieke omroep: ook aandacht besteden aan een zo gevarieerd mogelijk aanbod. Het belang is niet dat je de grootste moet willen zijn in mediagebruik. Het belang moet zijn dat je de beste programma's wil brengen, programma's ook die anders nooit gemaakt zouden worden.

L1 Golfdag
En als klap op de vuurpijl voert L1 ook nog eens de concurrentiestrijd op de advertentiemarkt. Er is al geen level playing field door de 14,2 miljoen subsidie en met het benaderen van de advertentiemarkt, maakt L1 de strijd nog oneerlijker. Wat te denken van de trotse opmerking in het jaarverslag dat L1 een de "succesvolle L1 Golfdag" heeft georganiseerd om de relatie met de adverteerders aan te halen. En: "De borrelplanken die we voor de zomer lieten bezorgen bij onze klanten, evenals de jaarlijkse advent- en bureaukalenders, zijn inmiddels vaste waarden geworden. Dit soort initiatieven zorgen voor een blijvende zichtbaarheid van L1 bij onze adverteerders en dienen tegelijk als extra blijk van waardering."

Knokken
Het is de dolkstoot in de rug van particuliere uitgevers die moeten knokken om elke advertentie-euro. Het is makkelijk golfclinics organiseren met belastinggeld. Wat de reclamebaten zijn? 2,5 miljoen euro. Maar daar moeten wel nog kosten die gemaakt worden voor die omzet vanaf. Goed beschouwd blijft er dan vrij weinig netto over, tenminste als je bedenkt dat je een gesubsidieerde redactie hebt, die de beschikking heeft over radio, televisie, online en de socials in heel Limburg. Dan presteer je in de marge. Waarom doekt L1 niet gewoon de hele sales-afdeling op? Dat is een tenminste stukje eerlijker naar de private markt. L1 krijgt 14,2 miljoen euro: daar moet je gewoon programma's voor maken. Punt.

Wie
Interessant is het nog om te zien hoe het verder gaat met L1 als je het jaarverslag leest. Dat hangt er nogal vanaf wie je het vraagt. Het is best wel komisch eigenlijk.

Geluksmeter
Voorzitter van de raad van commissarissen Diana Monissen: "Wij zijn verheugd over de vorderingen die worden gemaakt. L1 zet in op digitaal, journalistieke/ audiovisuele kwaliteit en het ontwikkelen van het talent van alle medewerkers. Uit het lage ziekteverzuim en de hoge scores in de geluksmeter van de jaarlijkse gesprekscyclus blijkt dat L1 een fijne organisatie is om voor te werken."

Ingrijpend
Voorzitter Fabienne Nijsten van de Ondernemingsraad: "De ondernemingsraad ging er eerder vanuit dat 2024 het jaar zou zijn waarin L1 de onrustige periode kon afsluiten en verder kon bouwen. Dat is door omstandigheden nog onvoldoende gebeurd. 2024 was namelijk helaas ook het jaar waarin we afscheid moesten nemen van hoofdredacteur Cécile Narinx. Een ingrijpende gebeurtenis die vanzelfsprekend veel onzekerheid veroorzaakte in het bedrijf. De ondernemingsraad spreekt met medewerkers van alle afdelingen. Overal komt naar voren dat er behoefte is aan een duidelijke journalistieke koers en perspectief."

Koelkast
Voorzitter Anna Teresa Bellinzis van de redactieraad. "Daar waar we hoopvol begonnen aan 2024, ging de schoen op meerdere plekken wringen. Hoewel het voornemen om meer richting online te bewegen door de vloer grotendeels werd gedragen, concludeerde onder meer de redactieraad na raadpleging van de achterban dat de wijze waarop dit moest gebeuren op onvoldoende draagvlak kon rekenen. Het onlineplan belandde zo in de koelkast. De directeur besloot in overleg met de hoofdredactie en OR eerst werk te maken van de herstructurering van de redactie."

Niet onberoerd
Interim-hoofdredacteur Paytrick Delait: "Veranderingsprocessen laten geen enkele organisatie onberoerd, een constatering waar L1 niet aan ontsnapt. In 2024 verlieten meerdere gewaardeerde collega’s de redactie."

Hoezo hoge scores in de geluksmeter beste raad van commissarissen? Misschien reden om eens te kijken naar de opzet van dat onderzoek.

Campagne
Ook grappig: waar L1 in het jaarverslag meldt dat de naamsbekendheid 95% is in Limburg, is in 2024 net als in 2023 campagne gevoerd om naamsbekendheid te creëren. "De kosten voor PR en Promotie lagen licht onder het niveau van vorig jaar." Als je 95% naamsbekendheid hebt, dan kun je je afvragen of je nog campagne moet voeren. Laat dan de verhalen die je maakt voor zichzelf spreken.

131 miljoen
Want de cijfers die L1 presenteert als het gaat om bereik zijn duizelingwekkend: 131 miljoen pageviews op artikelen. "Het aantal volgers is in 2024 gegroeid met 60.000. Al onze volgers samen zijn goed voor ruim 33 miljoen views op TikTok, 24,2 miljoen op Instagram, ruim 82 miljoen op Facebook en bijna 11 miljoen op YouTube. Ja, ook het aantal views groeit snel. Eind 2024 hebben we het Social Media Team uitgebreid met twee fulltime medewerkers."

Belastinggeld
Dat zijn cijfers waarmee je andere private online uitgevers het leven meer dan zuur maakt. Dat kan nooit de bedoeling zijn van belastingeuro's. De bedoeling zou meer moeten zijn van: wat wij maken met belastinggeld, mogen jullie uiteraard ook gratis overnemen. "Wel graag met bronvermelding." Dat laatste wil L1 niet. Dat past natuurlijk niet in de "concurrentiestrijd" die Eijssen voert.